آن حضرت به امام حسن(عليهم‌السلام) يا به ابن حنفيّه ميفرمايد: پيشينيان را بنگر، اگر خوب بررسي كني، ميبيني كه آنان از دوستان خود جدا شده و به ديار غربت رفتهاند؛ «فإنّكَ تَجدهم قَدِ انتقَلوا عن الأحِبّة وحَلُّوا دار الغُربة».
درگورستان كسي با ديگري مأنوس نيست، و انسان مهمان اعمال خويشتن است و از همگان بريده و همه از وي بريدهاند، و تنها با اخلاق، عقايد، اعمال و خاطرات خود دمساز است. قرآن كريم ميفرمايد: شما يكايك و به تنهايي به سوي ما باز ميآييد، بدان گونه كه ابتدا شما را آفريديم؛ (وَلَقد جِئْتُمونا فُرادي كَما خَلَقْناكُم أَوّلَ مَرّةٍ)[1].
حضرت علي (عليه‌السلام) در ادامه ميفرمايد: آنچنان بينديش و بپندار كه گويا در آينده نزديك، تو نيز مانند يكي از آنان خواهي بود كه دوستانت را رها كرده، به ديار غربت سفر كني، بينديش كه چه بايد بكني؛ «وكَأنّك عن قليلٍ قدْ صِرْت كَأحدِهم».
معناي سخنان فوق ترك وظيفه، منزوي شدن و رهبانيت پيشه كردن نيست، زيرا در همين نامه آمده است كه مسايل مردمي را براي رضاي خدا انجام بده، و نيز در روايات آمده است كه اگر كسي مشكل ديگري را حل كند، خدا از آن سرور و نشاطي كه در قلب انسان شايستهاي ايجاد كرده ،موجود لطيفي ميآفريند كه انسان با ديدن او مسرور ميشود، از او ميپرسد تو كيستي؟ ميگويد: من همان سروري هستم كه در قلب برادر مؤمن خود ايجاد كردي[2].
امير مؤمنان(عليه‌السلام) ميفرمايد: آنجا را كه بايد پس از مردن بروي و بيارمي، به نحو شايستهاي بياراي؛ «فأصلح مَثواك»[3].
حضرت درباره عمل و تلاش در راه آن ميفرمايد: تا زندهايد و دفتر عمل باز است بكوشيد، تا زماني كه سفره توبه گشاده است و انسان روگردان به استفاده از آن دعوت ميشود، تلاش كنيد، تا آنجا كه افراد بد عمل و تبه كار را مهلت ميدهند، به اميد آنكه اساءه او به احسان، و گناه او به ثواب تبديل گردد، قبل از آنكه اجل فرارسد و باب توبه بسته شود و برنامه فرشتههاي نويسنده اعمال به پايان رسيده، صعود كنند و انسان از اين جهان به عالم ديگر منتقل شود، بكوشيد؛
[1] ـ سوره انعام، آيه 94. [2] ـ اصول كافي، ج 2، ص 190. [3] ـ نهجالبلاغه، نامه 31.