«اليمينُ و الشِمال مَضَلّة والطريقُ الوُسْطي هِيَ الجادّة»[1].

پس تا براي تو ثابت نشده كه راه مستقيم كدام است، گام برندار. در كاري كه احتمال ضلالت و خطر مي‏دهي وارد مشو، چون هنگام تحير و سرگرداني كه احتمال گمراهي است، احتياط و خويشتن داري و اقدام نكردن بهتر از طي راه ناشناخته و گرفتار شدن به حوادث هولناك است؛ «فإنّ الكفّ عِنْدَ حَيْرة الضلال خيرٌ مِن ركوبِ الأهوال»[2].

حفظ كرامت نفس

امير مؤمنان مي‏فرمايد:

جان تو گرامي‏تر از آن است كه به هر كار پست و فرومايه تن در دهي. كرامت روح در آن است كه به پست ننگري.

اگرچه كار پست در تو رغبت ايجاد كند و محبوبت باشد، باز به دنبالش مرو:

«وأكرم نفسك عن كلّ دنيّةٍ وإن ساقتك إلي الرغائب».

بزرگوارتر از آن باش كه به پستي تن دهي، هر چند تو را به مقصود برساند؛ چون در اين داد و ستد، ضرر مي‏كني، زيرا عمر گرانمايه ات را داده‏اي و در مقابل چيز ارزنده‏اي نصيب تو نشده و براي جهان سرمدي توشه اي فراهم نكرده‏اي؛ «فإنّك لن تَعْتاضَ بما تَبذل من نفسك عِوَضاً».

خدا تو را آزاد آفريد، كرامت آزادگي را از كف مده. نه بنده غرايز و اميال دروني باش، ونه برده زورمندان و زراندوزان بيروني؛ «ولا تكن عبدَ غيرك وقد جعلك اللهُ حرّاً»[3]. نه در برابر زورمدار و زر اندوز كرنش كرده و تملّق بگو و نه در برابر اميال

[1] ـ نهج البلاغه، خطبه 16.

[2] ـ همان، نامه31.

[3] ـ همان.