و (ومن يرد فيه بإلحاد بظلم نذقه من عذاب أليم)[1] و (الّذي أطعمهم من جوعٍ وامنهم من خوف)[2] كه پيش از اين درباره آن توضيح داه شد، دستورهايي هم براي امنيت تشريعي داده شده، مانند: (من دخله كان امناً)[3]. راز اينكه اين جمله اولاً به صورت ماضياستمراري بيان شد و ثانياً نفرمود: «من دخله أمن» آن است كه همواره در آن جا امنيت حكمفرماست آنسان كه حتي اگر كسي مستحق عقوبت بوده، به آن جا پناه آورد، تا در آن جا جرمي مرتكب نشده در امان است و نميتوان حدي بر او جاري كرد تا آنگاه كه وي از مكه خارج گردد.
اهتمام به رعايت اين حريم بدان حدّ است كه سماعة بن مهران ميگويد: شخصي به من بدهكار بود، مدت مديدي از من غايب شد تا اينكه او را در مسجدالحرام در حال طواف ديدم، در اين حال از امام صادق(عليه السلام) پرسيدم: آيا اكنون تقاضاي مالم را بكنم؟ آن حضرت فرمودند: نه، حتي به او سلام نيز نكن(مبادا شرمنده شود!) و او را نترسان تا آنگاه كه از حرم خارج گردد: «لا، لا تسلّم عليه ولا تروّعْه حتي يَخْرج من الحرم»[4].
در اينجا بحث درباره حرام بودنِ مطالبه دَيْن از بدهكارِ پناهنده به حرم نيست؛ زيرا در حديث مزبور قيد «التجاء به حرم» اخذ نشده است، بلكه اطلاق آن شامل غير حال پناهندگي هم ميشود و اگر تقييدي باشد بايد آن را از دليل ديگر استظهار كرد.
[1] ـ سوره حج، آيه 25. [2] ـ سوره قريش، آيه 4. [3] ـ سوره آل عمران، آيه 97. [4] ـ وسائل الشيعه، ج 9، ص 365.