اينبدان جهت است كه كلماتي كه اسلام بر آن بنيان نهاده شده چهارتاست واينكلمات همان تسبيحات اربعه(سُبحان اللهِ والحمد لله ولاإله إلاّ الله والله أكبر) است[1].
بر اساس اين روايت، اولاً كعبه از بيت معمور كه از عرش متنزّل است، نازل شده، البته تنزل به نحو تجلّي كه منزّه از تجافي است. ثانياً راز تربيع در عوالم سهگانه طبيعت و مثال و عقل همان تربيع كلماتي است كه بر تنزيه و تحميد و تهليل و تكبير دلالت ميكند.
گرچه برخي تحليلها در بيان راز نامگذاري كعبه بر خلاف لغت نيست، مانند اينكه گفته شده: كعبه را بر اثر شكل مكعبگونه آن كعبه ناميدهاند، يا اين كه چون چهار ديوار دارد و از هر طرف برجسته است، آن برجستگي را كعب ميگويند، چنانكه برجستگي پا را «كعب» و برجستگي بدن حوريان را «كواعب» ميگويند: (وكواعب أتراباً)[2]؛ ليكن مفاد كلام بلند و نوراني امام صادق(عليه السلام) اين است كه تسبيحات اربعه كه نظام هستي مبتني بر آنهاست، باعث تحقّق عرش ميشود و آن باعث تحقّق بيتالمعمور كه چهار ضلع دارد ميشود، و بالأخره بيتالمعمور باعث تحقّق موجودي طبيعي در عالم طبيعت ميشود كه كعبه است و چهار ديوار دارد؛ يعني آنچه در عالم طبيعت است الگويي از عالم مثال است، و عالممثالْ خود الگويي از عالم مجرّدات است، و عالم مجرّدات نيز الگويي از اسماي حسناي الهي است. خلاصه اينكه، آن نظام ربّاني مايه تحقّق نظام عقلي، مثالي و طبيعي است.
[1] ـ بحار، ج 96، ص 57. ر.ك: همين كتاب، پانوشت صفحه 181. [2] ـ سوره نبأ، آيه 33.