انسان همواره در معرض هجوم وسوسه شياطين دروني و بيروني و جنّي و انسي است؛ از اين‏رو در هنگام حمله آنها بايد به خداي سبحان پناه بَرَد: (وإمّا يَنزغَنّك من الشيطان نزغ فاستعذ بالله)[1]. البته صرف گفتن: «أعوذ بالله من الشيطان الرّجيم» كافي نيست. استعاذه لفظي اگرچه عبادت است، ليكن اثري جز در محدوده لفظ ندارد؛ مانند اينكه هنگام حمله دشمن بيروني، كسي كه آژير خطر را شنيده، اگر در فضاي باز ايستاده و بگويد: «من به پناهگاه پناهنده مي‏شوم! »، اين پناهنده‏شدن و پناه‏بردن به حِصن نيست، بلكه در اين هنگام بايد به پناهگاه برود.

ميل و هوس گناه، آژير خطر است و براي فرار از آفات آن بايد به كسي كه جزاو جلّ جلاله پناهگاهي نيست پناهنده شد:

(ولن تجد من دونه ملتحدا)[2].

راز ناتواني تبهكار در رمي شيطان

در مورد رمي جمرات بايد توجه كنيم كه نه آن جمره، شيطان است و نه اين سنگ‏زدن رمي شيطان؛ زيرا رمي‏جمرات در زمان جاهليت نيز مرسوم بود؛ چنانكه در اين زمان هم گاه برخي از افراد كه خود شيطان انسي‏اند اين رمي را انجام مي‏دهد. بديهي است كه شيطان هرگز با هفت سنگ طرد نمي‏شود. تنها راه طرد و در امان ماندن از آسيبهاي او استعاذه و به حصن الهي پناهنده شدن است: (وإمّا ينزغنّك من الشيطان نزغ فاستعذ بالله).

حقيقت اين است كه تا انسانْ فرشته‏منش نشود، شيطان از حريم او بيرون نمي‏رود و او از گزند شيطنت مصون نيست. حجّ زمينه مناسبي براي فرشته‏خوشدن است، به ويژه رمي جمرات كه تذكر به طرد هر گونه پليدي مي‏دهد.

[1] ـ سوره اعراف، آيه 200.

[2] ـ سوره كهف، آيه 27.