مؤيّد مطلب مزبور، كلامي است كه سيّدالشّهداء(عليه السلام) در دعاي عرفه در مورد حكومت بيان كرده است و توضيح آن در آغاز همين فصل گذشت. براي تبيين بيشتر اين نكته كه چگونه حجّ نمايشگر حكومت است، بايد آنچه رسول اكرمصلي الله عليه و آله و سلم در حجّةالوداع انجام داد و آنچه به مردم فرمود و امور مهمّ سياسي و غيرسياسي كه براي آنها مقرّر داشت، مورد توجه و دقت افزونتر قرار گيرد. بخشهايي از اين خطبه، در آخرين فصل بخش سوم خواهد آمد.
همه پيامآوران الهي مبعوث شدند تا در هِرَم بلند توحيد، كَركَسشِرك پَر نكشد و در حرم والاي وحدانيّت، شيطان طغيان و تمرّد احرام نبندد: (ولقد بعثْنا في كلّ أُمّة رسولاً أنِ اعبدوا الله واجتنبوا الطّاغوت)[1].
در حقيقت هدف وحي و نبوّت عامّه دو چيز نيست، يكي اثبات توحيد و ديگري نفي طاغوت و شرك؛ بلكه تنها هدف والاي پيامبران، شكوفايي اصل فطريتوحيد و حمايت از آن و پاسداري مرز مقدس آن از تهاجم هر گونه شرك وخرافات است؛ زيرا كلمه طيبه «لا إله إلاّ الله» كه همه انبيا بر آن مبعوث شدهاند بهدو قضيه سلب و اثبات تحليل نميشود؛ يعني مفاد اين كلمه طيبه دو اصل، يكي «نفي شرك» و ديگري «اثباتِ الله» نيست بلكه مفاد آن اين است كه: غير از«الله»، كه بالفطره ضرورت هستي آن شناخته شده است و نيازي به اثبات ندارد،معبودي نيست؛ چون كلمه «إلاّ» در اين جمله به معناي «غير» است، نه استثنا، يعني غير از «الله» اِله ديگري نيست، نه آنكه اولاً گفته شده: «هيچ الهي نيست» و ثانياً «الله» استثنا شده و به صورت قضيه اثباتي از آن سلب كلّي خارج شده باشد.
[1] ـ سوره نحل، آيه 36.