نصيريه و علويون

درباره فرقه نصيريه مطالب مختلف و گاه متعارض بيان شده است. شهرستانى نصيريه را به عنوان فرقه اى كه امامان معصوم را خدا مىدانند معرفى مىكند.(223) نوبختى از شخصى به نام محمد بن نصير نميرى نام مىبد كه به ده امام از ائمه اماميه معتقد بود اما درباره امام يازدهم، امام حسن عسكرى عليه السلام غلو كرد و او را به درجه ربوبيت رسانيد و خود را پيامبر وى مىدانست. نميرى به تناسخ نيز اعتقاد داشت و محارم الهى را حلال مىدانست. پيروان او نميريه نام دارند.(224) اشعرى و بغدادى از فرقه اى به نام نميرى نام مىبرند كه معتقدند خداوند در نميرى حلول كرده است.(225)

كسانى كه امروزه در سوريه به عنوان نصيريه و علويون ناميده مىشوند (البته خود ترجيح مىدهند علويون ناميده شوند) بر آن اند كه از لحاظ تاريخى كلمه نصيريه در قرن ششم رايج شده است، در حالى كه محمد بن نصير نميرى حوالى سال 359 ق. يعنى دو قرن زودتر از دنيا رفته است و نمى توان فرقه نصيريه را به محمد بن نصير نميرى نسبت داد. گذشته از آنكه آنان عقايد منقول از محمد بن نصير نميرى را نمى پذيرند و معتقدندد او مؤسس فرقه نميريه است. البته نوبختى نيز پيروان محمد بن نصير نميرى را نميريه ناميده است.

به اعتقاد علويون دليل اينكه به علويون نصيريه مىگويند اين است كه علويون مدتى در اثناء جنگهاى صليبى در بين سالهاى 448 و 690 ق. به كوههاى نصيرة در سوريه پناه آوردند و امويون به جهت تحقير، آنان را نصيريه مىناميدند و نام نصيريه در همين زمان رايج گرديد. اما دليل اينكه كوههاى مذكور نصيرة ناميده شده اين است كه جماعتى به اسم نصرة از مدينه اين كوهها را فتح كرده و در آنجا سكوت كردند. برخى برآن اند كه نصيريه به اين جهت به اين نام خوانده مىشوند كه آنان از احفاد انصار و از شيعيان على عليه السلام بودند كه از ظلم و جور حكومت عثمانى به اين مناطق پناه آورده اند.(226)

علويون امروزه خود را اماميه و شيعه اثنى عشريه مىدانند و اصول دين و عقايد اماميه را قبول دارند و اهل بيت عليه السلام را انسانهاى معصوم مىدانند و معتقدند غلو درباره ائمه عليه السلام تنها در ميان گروهى از علويون، آن هم به دليل دورى از علماء رايج شده است. همچنين آنها حلول و تناسخ را رد مىكنند و تنها گروه متصوفه آنها همچون متصوفه ديگر فرق به مساءله تجلى معتقدند.(227)