انتظار فرج آرزو، اميد و دل بستن به آينده دو گونه است:
1. انتظارى كه سازنده، نگهدارنده، تعهد آور، نيرو آفرين و تحرك بخش است، بهگونهاى كه مىتواند نوعى عبادت و حق پرستى شمرده شود.
2. انتظارى كه گناه، ويران گر، اسارت بخش و فلج كننده است.
اين دو نوع انتظار، معلول دو نوع برداشت از ظهور عظيم مهدى موعود است و اين دو نوع برداشت به نوبه خود از دو نوع بينش درباره تحوّلات و انقلابهاى تاريخى ناشى مىشود. از اين رو، لازم است اندكى درباره دگرگونىها و تحوّلات تاريخى به بحث و بررسى بنشينيم:
اين تلقى، برداشت قشرى مردم از مهدويت و قيام و انقلاب مهدى موعود است كه صرفا ماهيت انفجارى دارد. فقط و فقط از گسترش، اشاعه و رواج ظلمها، تبعيضها، اختناقها، حق كشىها و تباهىها ناشى مىشود. در