زشت يا زيبا باشد . آيا اگر اتاق فكر و انديشه انسان آلوده شود ، جاى شرمندگى ندارد ؟ اين گونه نيست كه فقط فعل قبيح ، آلاينده باشد . فكر قبيح نيز آلاينده است . حضرت عيسى عليهالسلاممىفرمايد :
إنَّ موسى نَبِىَّ اللّهِ أمَرَكُم أن لا تَزنوا وأنَا آمُرُكم أن لا تُحَدِّثوا أنفُسَكُم بِالزِّنا فَضلاً عَن أن تَزنوا ، فَإِنَّ مَن حَدَّثَ نَفسَهُ بِالزِّنا كانَ كَمَن أوقَدَ في بَيتٍ مُزَوَّقٍ فَأَفسَدَ التَّزاويقَ الدُّخانُ وإن لَم يَحتَرِقِ البَيتُ . 1
موسى ، پيامبر خدا ، به شما امر كرد كه زنا نكنيد و من به شما امر مىكنم كه فكر زنا هم نكنيد تا چه رسد كه آن را مرتكب شويد ، زيرا كسى كه فكر زنا بكند ، همانند كسى است كه در خانه زيبا و آراستهاى آتش بيفروزد . دود ، زيبايى خانه را از بين مىبرد ، هر چند آن را به آتش نكشد .
از اين روايت به خوبى روشن مىشود كه فكر آلوده ، خانه انديشه را مىآلايد . نمىتوان دو نفر را كه يكى به گناه مىانديشد و ديگرى يا به گناه نمىانديشد و يا بلكه به عبادت مىانديشد ، يكسان دانست . آن كه به عبادت و بندگى مىانديشد ، خانه انديشهاش آراسته و نورانى است ، و كسى كه نه به گناه مىانديشد و نه به عبادت ، خانه انديشهاش سالم ، امّا ساده و معمولى است . و امّا كسى كه به گناه مىانديشد ، خانه انديشهاش آلوده است و از دود گناه ، سياه و تار . بدون شك ، روان اين افراد را نمىتوان در يك سطح دانست . 2
از آنچه گفتيم ، روشن شد كه آلودگى روان ، يك واقعيت است ؛ امّا پرسشْ اين است كه : اين واقعيت ، چه وقت مىتواند شرم برانگيز باشد و چه هنگام ، روانْآلودهها شرم خواهند كرد ؟ پاسخ ، اين است كه شرمگين شدن در اين فرض ، بسته به ويژگىهاى فرد دارد . كسى كه محرّك حياى او مردم يا فرشتگان باشند ، ممكن است شرمگين نشود ؛ چرا كه مردم از باطن افراد ، بىخبرند و
1 - الكافى ، ج 5 ، ص 542 ؛ بحار الأنوار ، ج 14 ، ص 331 . 2 - اين تفاوت مىتواند موضوع بررسى روانشناختى و ميدانى قرار گيرد .