در اين بخش به بررسى مراتب حيا مىپردازيم و آن را در دو بحث كلّى مطرح مىكنيم : مراتب حيا از جهت ناظر ، و مراتب حيا از جهت فعل قبيح .
مراد از مراتب حيا در اين بحث ، بررسى اقسام پنجگانه تقسيم سوم حيا در فرايند رشد است . حيا ، در تقسيم سوم (بر اساس انواع ناظرها) ، به پنج قسم تقسيم شد . اكنون مىخواهيم اين اقسام پنجگانه را در مراحل تحوّل و رشد انسان ، پيگيرى كنيم و ببينيم آيا ميان مراحل رشد انسان با اين اقسام پنجگانه رابطهاى وجود دارد ؟ آيا مىتوان گفت كسب برخى از مراتب حيا ، بدون طى كردن مراحل رشد ، ممكن نيست ؟
به نظر مىرسد مراتب حيا با مراحل رشد ، رابطه دارند . بدين معنا كه مراتب بالاى حيا را نمىتوان با مراحل پايين رشد به دست آورد . دليل اين امر نيز روشن است . ناظرها متفاوت بوده ، همه در يك سطح نيستند . ازاينرو ، درك حضور آنان نيز يكسان نيست . درك ناظرهايى مثل خداوند ، فرشتگان ، معصومان و حتى «خود» فرد ، درجه بالاترى از رشد را نياز دارد و ناظرى مثل مردم ، با درجه پايينترى از رشد هم قابل درك خواهد بود . به همين جهت ، هر مرتبهاى از مراتب حيا ، رشد خاصّى را مىطلبد . اين بحث به ما كمك مىكند كه بدانيم هر