ترجمه نهج البلاغه

سید علی نقی فیض الاسلام

نسخه متنی -صفحه : 441/ 75
نمايش فراداده

خطبه 085-صفات پرهيزكارى

از خطبه هاى آن حضرت عليه السلام است (در بيان بعضى از صفات حقتعالى و پند دادن به مردم و ترغيب آنان به عبادت و بندگى): خداوند متعال دانا به نهانيها است و آگاه از انديشه ها(ى در دلها) به هر چيز احاطه دارد (به كلى و جزئى اشياء تسلط دارد) و بر هر چيز غلبه و توانائى دارد، پس بايد عمل كننده از شما به عمل بپردازد (خوشنودى خدا و رسول را بدست آرد) در روزهائيكه مهلت دارد پيش از آنكه مرگ بزودى او را دريابد و در وقتى كه فرصت بدست او است پيش از آنكه (به هول و وحشت قبر و قيامت) دچار گردد، و در زمانيكه راه نفس كشيدن او باز است پيش از آنكه بند آيد (بميرد) و بايد براى آسايش خود و استوارى قدمش كار نيكو انجام دهد (فرمان خدا و رسول را ببرد تا روز رستخيز آسوده بوده پايش بر صراط نلغزد) و بايد از سراى كوچ كردن خود (دنيا) براى جايگاه هميشگى (آخرت) توشه بردارد (كه توشه آنجا را جز از اين سرا نبرند).

بندگان خدا از خدا بترسيد در آنچه در كتاب خود (قرآن) محافظت و رعايت آن را به شما امر فرموده (در قرآن تدبر و تامل كنيد) و در آنچه از حقوق خويش نزد شما وديعه و امانت نهاده (از اوامر و نواهى او پيروى نمائيد) زيرا خداوند سبحان شما را بيهوده نيافريده و مهمل و بيكار رها نكرده و شما را در نادانى و كورى (گمراهى) وانگذاشته است، اعمال شما را معلوم نموده (راه خير و شر و طاعت و معصيت را به شما نشان داده) و به كردار (نيك و بد و كوچك و بزرگ و نهان و آشكار) شما دانا است و مدت عمر و زندگى شما را معين كرده، و بر شما كتاب (قرآن كريم) را برهان بر هر چيزى فرستاده است (اوامر و نواهى خويش را در آن بيان فرموده) و روزگارى پيغمبرش را در ميان شما زنده نگاهداشته تا آنكه دين خود را به آنچه در كتاب خويش فرو فرستاده براى پيغمبر و شما كامل ساخت، دينى كه مورد پسند او است (اكمل اديان است) و به زبان آن حضرت آنچه دوست داشت از اعمال نيكو و آنچه كراهت داشت از كردار زشت و نواهى و اوامر خود را به شما ابلاغ نمود، و جاى عذر براى شما باقى نگذاشت و حجت را بر شما تمام كرد، و شما را از عذاب تهديد نمود، پيش از آنكه قيامت برپا شود، و ترسانيد پ يش از رسيدن عذاب سخت، پس (از خواب غفلت بيدار شويد، و) بقيه عمر خود را دريابيد (بطلب رضاى خدا مشغول گرديد) و در روزهاى باقيمانده از عمر شكيبائى پيش گيريد (از معصيت و نافرمانى خود را بازداريد) زيرا اين روزهاى باقيمانده (كه ممكن است به تدارك از دست رفته ها صرف شود) كم است در مقابل روزهاى بسيارى كه از شما در غفلت و رو گردانيدن از موعظه و پند مى باشد، و نفسهاى (سركش) خود را فرصت ندهيد (معصيت را آسان نپنداريد) كه اين فرصتها شما را به راههاى ستمكاران مى برد (از رفتار آنها پيروى خواهيد نمود) و (در هيچ امرى) سهل انگار نباشيد كه سهل انگارى ناگاه شما را بر معصيت درآورد. بندگان خدا، پنددهنده ترين مردم به خود كسى است كه پروردگارش را بيشتر اطاعت و بندگى نمايد (زيرا مقصود پنددهنده نفع رساندن بديگرى است و بزرگترين نفعها بدست آوردن سعادت هميشگى است و تحصيل آن مستلزم طاعت و فرمانبردارى از حقتعالى، پس هر كس پروردگارش را بيشتر عبادت و بندگى نمايد بيشتر سعادت بدست آورد و كسيكه بيشتر سعادت بدست آرد بيشتر از پند دهندگان خود را پند داده است) و فريب دهنده ترين مردم خود را كسى است كه بيشتر از آنها پروردگارش را معصيت و نافرمانى كند (زيرا مقصود هر فريب دهنده اى زيان رساندن بديگرى است و بزرگترين زيانها بدست آوردن بيچارگى هميشگى است و يافتن آن مستلزم معصيت و نافرمانبردارى است، پس هر كس پروردگارش را از ديگران بيشتر معصيت كند، بيشتر بيچارگى بدست آورده و كسى را كه بيشتر بيچارگى فرا گيرد، بيشتر از فريب دهندگان خود را فريب داده است) و فريب خورده كسى است كه زيان به خود روا دارد (خود را هلاك و تباه نموده كارى كند كه مستوجب عذاب الهى گردد) و خرسند و خوشحال كسى است كه دين او بسلامت باشد (بر وفق احكام الهيه رفتار كند تا ديگران به او غبطه برده مقام او را آرزو كنند) و خوشبخت كسى است كه از دي گر كسان پند گيرد (در راه نيكوكاران قدم نهاده از كردار زشت بدكاران دورى نمايد) و بدبخت كسى است كه از خواهش نفس و نادرستيهاى خويش فريب خورد (از هواى نفس پيروى كرده از خطر آن غافل گردد)، و بدانيد اندك ريا و خودنمايى (در عبادت و بندگى) شرك است (زيرا هر كه در عبادت خدا غيرى را در نظر گيرد، البته او را شريك خدا دانسته) و همنشينى با هواپرستان (معصيت كاران) باعث فراموشى ايمان و حضور شيطان است (زيرا بر اثر غفلت از ذكر خدا و ياد آخرت نور ايمان از دل گناهكاران بيرون مى رود و شيطان براى اضلال و گمراهى در مجالسشان حاضر مى شود، و به فرموده پيغمبر اكرم: المرء على دين خليله و قرينه يعنى مرد پيرو دين و آئين دوست و همنشين خود مى باشد نشست و برخاست با هواپرستان در شخص تاثير خواهد نمود) از دروغ دورى كنيد كه آن از ايمان دور است (زيرا ايمان مجمع فضائلى است كه از جمله آنها راستى است و دروغ از جمله رذائل و صفات ناپسنديده ميباشد، و به اين جهت ميان آن با ايمان تباين و جدائى است) راستگو مشرف به نجات و رهائى (از عذاب) و رستگارى است، و دروغگو بر جاى بلندى است كه نزديك به افتادن در گودال هلاكت و ذلت و خوارى است، و بر يكديگر حسد نبريد (زوا ل مقام ديگرى را آرزومند نباشيد) زيرا حسد ايمان را ميخورد (مضمحل و نابود مى نمايد) چنانكه آتش هيزم را ميخورد (سوزانده و خاكستر مى كند) و با همديگر دشمنى نكنيد، زيرا دشمنى باعث (قطع رحم و) زوال هر خير و بركتى است (مانند تيغ كه مو را از سر زائل مى گرداند) و بدانيد كه آرزو موجب به غلط و اشتباه انداختن عقل و فراموشى از ذكر خدا ميگردد، پس (با ياد مرگ و هول و وحشت روز رستخيز) آرزو را دروغ انگاريد، زيرا آرزو فريب دهنده است (به چيزيكه حقيقتى ندارد) و آرزومند فريب خورده است.