اوّاب

صيغه مبالغه است يعنى بسيار رجوع كننده «إِنَّا وَجَدْناهُ صابِراً نِعْمَ الْعَبْدُ إِنَّهُ أَوَّابٌ» ص 44 اين كلمه پنج بار در قرآن آمده است، و آن صفت كسانى است كه پيوسته باطاعت و استغفار و دعا و ترك معاصى بسوى خدا رجوع ميكنند، اوّابين جمع اوّاب است «فَإِنَّهُ كانَ لِلْأَوَّابِينَ غَفُوراً» اسراء: 25.

در حالات حضرت داود هست «يا جِبالُ أَوِّبِي مَعَهُ وَ الطَّيْرَ» سباء:

10 يعنى اى كوه‏ها و اى پرنده‏ها با او تسبيح برگردانيد و هم آواز شويد، در جاى ديگر هست «إِنَّا سَخَّرْنَا الْجِبالَ مَعَهُ يُسَبِّحْنَ بِالْعَشِيِّ وَ الْإِشْراقِ وَ الطَّيْرَ مَحْشُورَةً كُلٌّ لَهُ أَوَّابٌ» ص 18- 19 ما كوهها را مسخّر كرديم كه با او صبح و شام تسبيح مى‏كردند و پرندگان را نيز مسخّر كرديم كه دسته جمعى با او هم آواز بودند از اين آيات روشن ميشود كه كوهها و پرندگان در تسبيح، خدا با داود هم صدا ميشدند، تمام موجودات خدا را تسبيح ميكنند لكن ما تسبيح آنها را نمى‏فهميم «وَ إِنْ مِنْ شَيْ‏ءٍ إِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَ لكِنْ لا تَفْقَهُونَ تَسْبِيحَهُمْ» اسراء: 44، كوهها و پرندگان كه در تسبيح با او هم صدا ميشدند آيا ديگران نيز مى‏شنيدند و مى‏فهميدند؟ خدا ميداند.

در مفردات گويد: فرق اوب و رجوع آنست كه اوب بمعنى رجوع با اراده و اختيار است و رجوع اعمّ ميباشد. ولى در قاموس هست: آبت الشمس يعنى آفتاب غروب كرد و در نهايه هست:

«شَغَلُونا مِنَ الصَّلوةِ حَتّى آبَتِ الشَّمْسُ» و در قرآن مجيد آمده «يا جِبالُ أَوِّبِي» ميدانيم كه آفتاب و كوهها صاحب اراده نيستند ولى اوب در آنها بكار رفته است.

امّا نا گفته نماند قول راغب قوى بنظر ميرسد زيرا اثبات ترادف ميان اوب و رجوع مشكل است، در باره «يا جِبالُ أَوِّبِي» بايد گفت آنها نسبت به تسبيح و فرمان خدا