است.

نا گفته نماند: علم بواقعيّات خارجى قرآن اعمّ از دنيوى و اخروى مخصوص خداوند است، انسان هر قدر دانا و توانا باشد، آينده‏هاى قرآن را بطور تفصيل نخواهد دانست مگر آنكه خدا او را آگاه سازد، با توجّه بقرآن، آينده‏هائى را از قبيل غلبه حق، رسوائى ستمگران، برگشت اعمال و آمدن روز جزا بطور اجمال ميدانيم ولى تفصيل و كيفيّات آنها مربوط بخداست و از بشر ساخته و در خور دانائى او نيست، باحتمال قوى مراد از آيه «وَ ما يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلَّا اللَّهُ» آل عمران: 7، تأويل تفصيلى و همگانى آن است كه جز خدا كسى نميداند.

آل

اهل. در مفردات گويد:

آل مقلوب از اهل است و مصغّر آن اهيل ميباشد و فقط در اشراف و بزرگان بكار ميرود مثل آل اللَّه، در اشخاص ناشناس و زمان و مكان بكار نميرود.

نا گفته نماند در قرآن كريم نيز چنين است چنانكه ميخوانيم: آل موسى، آل هرون، آل ابراهيم، آل عمران، آل يعقوب و ... در قرآن يكجا آمده: «فَأَسْرِ بِأَهْلِكَ بِقِطْعٍ مِنَ اللَّيْلِ» هود: 81 در جاى ديگر فرموده: «إِلَّا آلَ لُوطٍ نَجَّيْناهُمْ بِسَحَرٍ» قمر: 34 از اين ميدانيم كه آل بمعنى اهل است.

در خصوص فرعون آمده «فَأَخَذْناهُ وَ جُنُودَهُ فَنَبَذْناهُمْ فِي الْيَمِّ» قصص: 40 اين آيه صريح است كه فرعون و لشگريانش غرق شده‏اند، در جاهاى ديگر آمده «وَ أَغْرَقْنا آلَ فِرْعَوْنَ وَ أَنْتُمْ تَنْظُرُونَ» بقره:

50 در اينجا از لشگريان با آل تعبير شده، لشگريان فرعون چون پيرو و هم عقيده او بودند از اين جهت خانواده و آل او حساب شده‏اند و اين همان است كه در اهل گذشت و گفتيم مردمان هم عقيده‏ى يكفرد، اهل او و آل اويند نظير اين، آيه‏ى «وَ لَقَدْ أَخَذْنا آلَ فِرْعَوْنَ بِالسِّنِينَ وَ نَقْصٍ مِنَ الثَّمَراتِ» اعراف: 130، است كه ملّت فرعون آل فرعون شمرده شده‏اند