نكاسته و كم نميكند.

لَيْتَ

حرف تمنّى و طمع است باسمش نصب و بخبرش رفع ميدهد.

گاهى در باره غير مقدور آيد مثل يا لَيْتَنِي مِتُّ قَبْلَ هذا مريم: 23. ايكاش پيش از اين مرده بودم. و گاهى در باره مقدور نحو يا لَيْتَ لَنا مِثْلَ ما أُوتِيَ قارُونُ ... قصص: 79.

يا لَيْتَها كانَتِ الْقاضِيَةَ حاقّة:

27. گفته‏اند ضمير «لَيْتَها» راجع است بموته اولى يعنى: ايكاش مرگ اوّلى كه در دنيا چشيدم كار مرا بپايان ميبرد و فانى شده ديگر زنده نميگشتم مثل يَقُولُ الْكافِرُ يا لَيْتَنِي كُنْتُ تُراباً

نباء: 40.

ليس

از افعال ناقصه، عملش رفع اسم و نصب خبر است و دلالت بر نفى حال دارد مثل فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُناحٌ أَلَّا تَكْتُبُوها بقره: 282. بنفى غير حال با قرينه دلالت ميكند (اقرب).

ليس فقط در ماضى قابل صرف است مثل ليس، ليسا، ليسوا، ليست، ليستا، لسن. تا آخر.

ليل

شب. ليل و ليلة هر دو بيك معنى است. بقولى ليل مفرد است بمعنى جمع و ليلة براى واحد است ولى در قرآن هر دو براى مطلق آمده‏اند مثل تُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهارِ آل عمران:

27. و مثل أُحِلَّ لَكُمْ لَيْلَةَ الصِّيامِ الرَّفَثُ إِلى‏ نِسائِكُمْ بقره: 187. جمع آن در قرآن ليالى است سِيرُوا فِيها لَيالِيَ وَ أَيَّاماً آمِنِينَ سباء: 18.

إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ قدر: 1.

رجوع شود به «قدر».

لين

نرمى. راغب گويد: در اجسام بكار رود و در خلق و معانى بطور استعاره. فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ ... آل عمران: 159. در اثر رحمت خدا بآنها نرم و ملايم شدى وَ أَلَنَّا لَهُ الْحَدِيدَ سباء: 10 براى داود آهن را نرم كرديم.

تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ ثُمَّ تَلِينُ جُلُودُهُمْ وَ قُلُوبُهُمْ إِلى‏ ذِكْرِ اللَّهِ زمر: 23. در الميزان گويد:

معنى سكون به تلين تضمين گرديده لذا