عرش ظاهرا تدبير امور عالم بدستور خدا است و اين منافى با آن نيست كه عرش وجود خارجى داشته باشد چنانكه در عرش گفته‏ايم ولى آن چهار كمك معلوم نيست ملك خواهند بود يا نه هر چند ظهور آن در ملك است، روايت چندى در باره آن در تفسير برهان هست ملاحظه شود.

كارهاى ديگرى در تدبير عالم بملائكه واگذار شده كه در ضمن بررسى آيات روشن ميشود از قبيل تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ فِيها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ ... قدر: 4. و سائر آيات.

شفاعت ملائكه‏

ملائكه سلام اللّه عليهم اجمعين هم در دنيا براى بندگان استغفار ميكنند و هم در آخر شفاعت، بسيار جاى اميد است كه خداوند چنين لطفى به بندگان فرموده است.

الَّذِينَ يَحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَ مَنْ حَوْلَهُ يُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَ يَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنا وَسِعْتَ كُلَّ شَيْ‏ءٍ رَحْمَةً وَ عِلْماً فَاغْفِرْ لِلَّذِينَ تابُوا وَ اتَّبَعُوا سَبِيلَكَ وَ قِهِمْ عَذابَ الْجَحِيمِ. رَبَّنا وَ أَدْخِلْهُمْ جَنَّاتِ عَدْنٍ الَّتِي وَعَدْتَهُمْ وَ مَنْ صَلَحَ مِنْ آبائِهِمْ وَ أَزْواجِهِمْ وَ ذُرِّيَّاتِهِمْ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ. وَ قِهِمُ السَّيِّئاتِ ... غافر: 7- 9.

در اين آيات چنانكه مى‏بينيم ملائكه باهل توبه استغفار ميكنند و از خدا ميخواهند كه آنها را از عذاب آتش باز دارد و به بهشتها داخل كند و پدران و فرزندان و زنانشان را كه در بندگى از آنها كمتراند با آنها وارد بهشت گرداند و از بديها حفظشان كند.

آيه زير شايد در پذيرش قسمتى از آن دعا است وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ اتَّبَعَتْهُمْ ذُرِّيَّتُهُمْ بِإِيمانٍ أَلْحَقْنا بِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَ ما أَلَتْناهُمْ مِنْ عَمَلِهِمْ مِنْ شَيْ‏ءٍ طور:

21. توضيح هر دو آيه در «ذرء» گذشته است. آيه دوم از آيه اوّل اعمّ است.

تَكادُ السَّماواتُ يَتَفَطَّرْنَ مِنْ فَوْقِهِنَّ وَ الْمَلائِكَةُ يُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ