قاموس قرآن جلد 6

فقط اعمال آدمى را ثبت و حفظ ميكنند ولى ظهور آيه و روايات خلاف آنرا ميرسانند.

لَهُ مُعَقِّباتٌ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ يَحْفَظُونَهُ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ لا يُغَيِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ ...

رعد: 11. ظاهر آنست كه ضمير «لَهُ» راجع به «مَنْ أَسَرَّ» در آيه قبل است همچنين ضمائر «يَدَيْهِ ...- خَلْفِهِ- ... يَحْفَظُونَهُ» و مراد از «مِنْ أَمْرِ اللَّهِ» حوادث و بلاهائى است كه انسان گرفتار ميشود و ملائكه انسان را با دستور خدا از پيش آمدهاى خداوند حفظ ميكنند و چون انسان عمل و فكر خودش را تغيير داد خدا هم نعمت و حفظ را تغيير ميدهد آنوقت حافظان كنار ميروند تا مقدّرات جاى خويش را بگيرد.

يعنى: براى انسان تعقيب كنندگان از پس و پيش هستند كه او را از حوادث (كه امر خدااند) حفظ ميكنند، خدا آنچه براى مردم است تغيير نميدهد مگر آنكه مردم آنچه را دارند تغيير بدهند. در اين آيه بسيار بعيد است كه بگوئيم مراد حفظ اعمال است و بعيدتر از آن قول بعضى كه گويد مراد پاسبانان و مستحفظين ملوك‏اند.

وَ إِنَّ عَلَيْكُمْ لَحافِظِينَ. كِراماً كاتِبِينَ. يَعْلَمُونَ ما تَفْعَلُونَ انفطار:

10- 12. ظهور آيات در آنست كه ملائكه هم حافظ انسانند و هم كاتب اعمال او طبرسى رحمه اللّه فقط حفظ اعمال گفته است، الميزان نيز بقرينه، سياق حفظ اعمال دانسته است ولى در آيات ما قبل هم از خلقت انسان و هم از تكذيب قيامت سخن رفته و بعيد نيست كه حفظ راجع بانسان و كتابت راجع باعمال او باشد.

5- حاملان عرش. عدّه‏اى از ملائكه حاملان عرش خدااند الَّذِينَ يَحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَ مَنْ حَوْلَهُ يُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ ... غافر: 7. وَ يَحْمِلُ عَرْشَ رَبِّكَ فَوْقَهُمْ يَوْمَئِذٍ ثَمانِيَةٌ حاقه:

17. روايت شده حاملان عرش فعلا چهار ملك‏اند و روز قيامت با چهار نفر ديگر كمك خواهند شد مراد از حمل