قَيِّم - قاموس قرآن جلد 6

ايضا قيام مثل قوام بمعنى ما يقوم به الشى‏ء است وَ لا تُؤْتُوا السُّفَهاءَ أَمْوالَكُمُ الَّتِي جَعَلَ اللَّهُ لَكُمْ قِياماً نساء: 5. اموال مايه قيام و قوام زندگى است اموال، انسان و زندگى انسان را برپا ميدارد طبرسى از ابو الحسن نقل ميكند كه در قيام سه لغت هست:

قيام و قوام و قيم (بر وزن عنب) و قيام چيزى است كه باعث قيام تو است.

جَعَلَ اللَّهُ الْكَعْبَةَ الْبَيْتَ الْحَرامَ قِياماً لِلنَّاسِ مائده: 97. كعبه سبب قيام و قوام مردم است كه در «كعبه» خواهد آمد.

قَيِّم

بفتح قاف و كسر ياء طبرسى آنرا مستقيم گفته. أَمَرَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ ذلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ يوسف: 40.

دستور داده كه جز او را نپرستيد آنست دين صحيح و راه راست. بعضى آنرا از قيام بمعنى ما يقوم به الشّى‏ء گفته‏اند چنانكه در اقرب قيّم امر را متولى امر گفته است يعنى آنست دينيكه قائم بمصالح و سبب اصلاح است، بعضى آنرا ثابت معنى كرده‏اند نگارنده قول وسط را مى‏پسندم.

قَيِّمَة

مؤنّث قيّم است فِيها كُتُبٌ قَيِّمَةٌ ... وَ ذلِكَ دِينُ الْقَيِّمَةِ بيّنة:

3- 5.

قُلْ إِنَّنِي هَدانِي رَبِّي إِلى‏ صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ دِيناً قِيَماً انعام: 161.

قيم در قرآن‏ها بر وزن عنب است ولى قيّما نيز خوانده‏اند طبرسى آنرا مانند گذشته مستقيم، بعضى مخفّف قيام بمعنى قوام يعنى دينيكه قائم بر مصالح مردم است.

قَيّوم

از اسماء حسنى است و سه بار در قرآن مجيد ذكر شده است اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ بقره:

255- آل عمران: 2. وَ عَنَتِ الْوُجُوهُ لِلْحَيِّ الْقَيُّومِ طه: 111. اصل قيّوم قيووم است و او اول بياء قلب شده و ادغام گرديده است چنانكه اصل قيّام قيوام بوده است.

لفظ قيّوم مبالغه و نماينده قيمومت