رياست جبرئيل‏ - قاموس قرآن جلد 6

عرش مراداند. بقولى مراد رضوان، حور، مالك و زبانيه است.

در الميزان از جمله احتمال داده كه مراد ارواح انسانها است و آنها نخواهند مرد و بعضى از روايات اهل بيت عليهم السلام مؤيّد آنست كه روايت شده چون خدا «لِمَنِ الْمُلْكُ الْيَوْمَ» فرمايد ارواح انبياء در جواب گويند: «لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ». روايات ديگرى نيز دالّ بر اين مطلب‏اند.

بنظر نگارنده مردن و زنده شدن فقط شامل مخلوقاتى است كه حساب و كتاب و عذاب و بهشت دارند خواه در آسمانها باشند كه در «سماء» گفته شده و خواه در زمين و اثبات اينكه ملائكه نيز خواهند مرد و همچنين ارواح، مشكل بلكه غير ممكن است و «إِلَّا مَنْ شاءَ اللَّهُ» مشكل است كه راجع بارواح باشد بلكه ظهور آيه در آنست كه در نفخ صور اوّل همه خواهند مرد مگر عدّه‏ايكه خدا خواهد و آنها ظاهرا ملائكه‏اند كه ظهور قيامت احتياجى بمرگ آنها ندارد بلكه بايد باشند كه واسطه فيض‏اند.

اگر گوئى: آيه كُلُّ شَيْ‏ءٍ هالِكٌ إِلَّا وَجْهَهُ لَهُ الْحُكْمُ وَ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ قصص: 88. ميرساند كه جز ذات خدا همه چيز هالك و از بين رفتنى است؟

گوئيم: بنظر ميايد كه مراد از آيه آنست كه: هلاك و بطلان تمام اشياء را جز خدا احاطه كرده است زيرا هيچ چيز در عالم جز ذات خدا مستقلّ نيست بنا بر اين، آيه فوق دلالت بر حال دارد نه اينكه از آينده خبر ميدهد، بايد در نظر داشت كه اين آيه با «إِلَّا مَنْ شاءَ اللَّهُ» قابل جمع است لذا بايد معنايش آنچه گفته شد يا نظير آن باشد.

رياست جبرئيل‏

مقتضاى آيات إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ كَرِيمٍ. ذِي قُوَّةٍ عِنْدَ ذِي الْعَرْشِ مَكِينٍ. مُطاعٍ ثَمَّ أَمِينٍ تكوير: 19- 21.

آنست كه جبرئيل پيش ملائكه مطاع است و اگر دستورى بدهد بايد اطاعت كنند در «روح» ذيل عنوان «فرشته بخصوص» در باره آيات تَعْرُجُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ ...- تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ