مبانی اخلاق اسلامی

آسانى نيست.

از اين مقدمه نتيجه مىگيريم كه تخليه نفس از رذايل، كار مشكلى است و بدين جهت آن را جهاد اكبر مىنامند. همان گونه كه مىدانيم جهاد اكبر همچون جهاد اصغر از وظايف سنگين انسان است. پيامبر گرامى اسلام و اهل بيت اطهار، در اين باره سفارش‏هاى اكيدى فرموده‏اند.

از اميرالمؤمنين (عليه السلام) نقل شده كه فرمود:

اِنّ رَسُولَ اللّه‏ِ بَعَثَ بِسَريّةٍ فَلَمّا رَجَعُوا. قالَ (صلّى الله عليه وآله وسلّم) مَرْحَبا بِقُومِ قَضَوُا الجَهادَ الاَصْغَر وَ بَقِى الجَهادَ الاَكبَرَ قيلَ يا رَسُولُ اللّه‏ِ وَ مَا الجَهادَ الاَكبَرْ؟ قالَ: جَهادُ النَّفسِ. ثُمَّ قالَ (صلّى الله عليه وآله وسلّم): اَفْضَلُ الْجَهادِ مَنْ جاهَدَ النَّفْسَ الَّتى بَيْنَ جَنْبَيْهِ.(1)

رسول خدا (صلّى الله عليه وآله وسلّم) گروهى را به جنگ فرستاد. زمانى كه آنان برگشتند، پيامبر فرمود: آفرين بر مردمى كه جهاد اصغر را انجام دادند و جهاد اكبر مانده است. سؤال شد: جهاد اكبر چيست؟ فرمود: جهاد با نفس و سپس فرمود: برترين جهاد، جهاد كسى است كه با نفسى كه در ميان كالبد اوست، مبارزه كند.

على (عليه السلام) فرمود:

اَفْضَلَ الجَهادِ جَهاُد النَّفْسِ عَنِ الهَوى وَ فِطامُها عَنِ لَذّاتِ الدُّنْيا.(2)

برترين جهاد، جهاد با هواى نفس و رهانيدن آن از لذات دنياست.

و نيز فرمود:

اَلا وَ اِنَّ الْجَهادَ ثَمَنُ الْجَنَّةِ فَمْنُ جاهَدَ نَفْسَهُ مَلَكَها وَ هِى اَكرَمُ ثَوابِ اللّه‏ِ لِمَنْ عَرَفَها(3).

(1). بحار الانوار، ج 70، ص 65.

(2). غرر الحكم.

(3). همان.