سوى فقر ، شتاب كرده است؛ 1 زيرا فرد بخيل ، گاهى به جهت ترس از فقير شدن ، به اندازه افراد فقير ، از آنچه دارد استفاده مىكند! اين يعنى شتاب به سوى فقر، و فقيرى در عين دارايى .
ترس از روزى آينده ، معلول ندارى يا كمدارى نيست . قرآن كريم مىفرمايد:
قُل لَّوْ أَنتُمْ تَمْلِكُونَ خَزَآلـءِنَ رَحْمَةِ رَبِّى إِذًا لَأَمْسَكْتُمْ خَشْيَةَ الاْءِنفَاقِ وَكَانَ الاْءِنسَـنُ قَتُورًا . 2 بگو : اگر مالك خزانههاى رحمت پروردگار من [نيز] مىبوديد ، باز هم امساك مىكرديد ، به جهت ترس از اين كه انفاق ، مايه فقر شود و البته انسان ، تنگنظر است .
معلوم مىشود كه ريشه اين ترس را در عوامل بيرونى نبايد جستجو كرد ؛ بلكه پديدهاى است روانى كه ريشه در شناخت دارد.
گذشته از بخل ورزيدن ، پديده شوم دختركشى نيز ريشه در ترس از روزى داشته است . خداوند متعال مىفرمايد :
وَ لاَ تَقْتُلُواْ أَوْلَـدَكُمْ خَشْيَةَ إِمْلَـقٍ نَّحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَ إِيَّاكُمْ . 3 فرزندانتان را به جهت ترس از فقر نكشيد ؛ ما روزى آنها و شما را تأمين مىكنيم.
در فرهنگ جاهلى ، دختران را زنده به گور مىكردند ؛ چون آنها را مصرفكننده روزى مىدانستند و معتقد بودند اين كار ، موجب فقر و تنگدستى مىگردد! از اينرو ، هرگاه به آنان مژده دختر را مىدادند ، چهره آنها درهم مىرفت و به شدت ناراحت مىشدند. 4 خداوند به يكى از اصحاب امام صادق عليهالسلام فرزند دخترى داد و او ناراحت و غمگين بود . وقتى امام صادق عليهالسلام او را در اين وضع ديدند ، علت را جويا شدند و
1 - امام على عليهالسلام : «من قبض يده مخافة الفقر فقد تعجل الفقر ؛ كسى كه به جهت ترس از فقر دست خود را ببندد ، به سوى فقر شتاب كرده است» (غرر الحكم ، ح6566 ؛ عيون الحكم والمواعظ، ص430) . 2 - سوره اسراء ، آيه 100. 3 - سوره اسراء ، آيه 31 . 4 - «وَإِذَا بُشِّرَ أَحَدُهُم بِالْأُنثَى ظَـلَّ وَجْهُهُو مُسْوَدًّا وَ هُوَ كَظِيمٌ» (سوره نحل، آيه 58).