صفحه ى 264
همه ى تحليل ها و پاسخ هايى كه در آيه ى قبل درباره ى «شك» مطرح شد، اينجا هم مطرح است، چون تكذيب، بدتر از شكّ است. آيات و احاديث بسيارى از يقين پيامبر خبر مى دهد. پس مقصود و مخاطب اين نهى ها مردمند، نه شخص پيامبر. كسى كه از يقين او انسان هايى به يقين رسيده اند، چگونه ممكن است خودش دچار شك يا تكذيب گردد؟! پيامبر با آنكه معصوم است، امّا بارها در قرآن مورد خطاب و هشدار قرار گرفته است تا بدين وسيله به مردم هشدار داده شود و آنان حساب كار خود را بكنند. از جمله: «فَلا تَكُونَنَّ مِنَ المُمْتَرِينَ» «1»،
«فَلا تَكُونَنَّ ظَهِيراً لِلْكافِرِينَ» «2»
و «لا يَصُدُّنَّكَ عَنْ آياتِ اللَّهِ بَعْدَ إِذْ أُنْزِلَتْ إِلَيْكَ» «3»
1- خداوند به پيامبرش نيز هشدار داده است. «فَلا تَكُونَنَّ»
2- از دست دادن سرمايه ى ايمان و رهبرى پيامبران، خسارت است. «الْخاسِرِينَ»
إِنَّ الَّذِينَ حَقَّتْ عَلَيْهِمْ كَلِمَتُ رَبِّكَ لا يُؤْمِنُونَ
همانا كسانى كه فرمان پروردگارت عليه آنان (به جرم اعمالشان) تحقّق يافته، ايمان نمى آورند.
وَ لَوْ جاءَتْهُمْ كُلُّ آيَةٍ حَتَّى يَرَوُا الْعَذابَ الْأَلِيمَ
و اگرچه براى آنان هر گونه معجزه اى بيايد، تا آنكه عذاب دردناك الهى را ببينند (كه ايمان آن هنگام، بى ثمر است).
با توجّه به جمله ى «حَتَّى يَرَوُا الْعَذابَ» در آيه ى 97 و جمله ى «كَشَفْنا عَنْهُمْ عَذابَ» در آيه 98، مراد از «كَلِمَتُ رَبِّكَ»، قهر الهى مى باشد.
(1). انعام، 14. (2). قصص، 86. (3). قصص، 87.