تفسیر نور

صفحه ى 55

ديگران براى تبرئه ى عثمان، كوشيده اند تا به ابو ذر تهمت سوسياليست بودن و فكر اشتراكى داشتن و مخالفت با مالكيّت خصوصى بزنند، امّا علامه امينى قدس سره در الغدير، بحث مبسوطى در ردّ اين اتهام دارد. «1»

تبعيدهاى مكرّر ابو ذر به خاطر مناقشات او با حكومت و فريادهاى اعتراض آميزش بر ضدّ روش مالى عثمان و زراندوزى معاويه و توجيه گرى هاى كعب الأحبار، در كتب تاريخى شيعه و اهل سنّت آمده است، «2» هر چند برخى خواسته اند به نوعى توجيه كنند و اين مناقشات را به حساب آزادى بيان و عقيده در دوره ى عثمان بگذارند، يا آنكه تبعيد آن صحابى بزرگوار را به عنوان اينكه «دفع شرّ مهم تر از كسب منفعت است» بدانند و حضورش را در مدينه و شام، شرّ تلقّى كنند و تبعيدش را رعايتِ مصلحت به شمار آورند، «3» ولى اين رفتار ننگ آلود با يار صديق و پرهيزكار پيامبر كه زبان صريح و اعتراض دلسوزانه اش تنها با انگيزه ى عمل به وظيفه در برابر انحرافات بود، هيچ توجيه و تأويلى نمى پذيرد.

پيام ها:

1- همه ى علماى اهل كتاب، بد نيستند. «4» «كَثِيراً مِنَ الْأَحْبارِ»

2- سوء استفاده از موقعيّت ها، حرام است و بزرگترين خطر براى علماى دين، فساد مالى است. «لَيَأْكُلُونَ أَمْوالَ النَّاسِ بِالْباطِلِ» كسانى كه متولّى موقوفات اند و آنها را در مسير اهداف وقف شده مصرف نمى كنند، از مصاديق اين آيه مى باشند)

3- بهره گيرى علما از مال مردم و بهره نرساندن به آنان، موجب بى رغبتى مردم به دين مى شود و مصداقِ «يَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ» است. «لَيَأْكُلُونَ أَمْوالَ النَّاسِ»... «وَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ»

4- بازداشتن علماى يهود و نصارى مردم را از راه حقّ، به خاطر دست يابى به

(1). الغدير، ج 8، ص 335.

(2). تفسير نمونه.

(3). از جمله: تفسير المنار، ج 10، ص

406- 407.

(4). در آيه ى 82 سوره ى مائده، گروهى از آنان ستايش شده اند.