بنگر كه چگونه عليه خود دروغ گفتند و (تمام بت ها و شريكان كه همواره مي ساختند از نزد آنان محو شد و) آنچه به دروغ و افترا به خدا نسبت مي دادند از دستشان رفت .
امام صادق (ع) فرمود: مراد از ((فتنه )) در ((لم تكن فتنتهم ))، معذرت خواهي مشركان مي باشد. (278) .
((ضل ّ الشي ء)) به معناي ضايع شدن ، هلاكت و نابودي چيزي است . (279) .
دروغگويان به مقتضاي خصلتي كه در دنيا كسب كرده اند، در قيامت نيز دروغ مي گويند.
(واللّه ما كنّا مشركين )، چنانكه در جاي ديگر مي خوانيم : (يوم يبعثهم الله جميعا فيحلفون له كما يحلفون لكم و يحسبون انّهم علي شي ء الا انّهم هم الكاذبون ) (280) .
حضرت علي (ع) در ذيل آيه در حديثي مي فرمايد: بعد از اين دروغ، بر لبشان مهر زده مي شود و ساير اعضاي آنان حق ّ را بازگو مي كنند. (281) .
امام صادق (ع)فرمود: روز قيامت خداوند آن چنان عفو وبخشش مي كند كه به ذهن هيچ كس حتّي خطور نمي كند، تا آن اندازه كه مشركان نيز مي گويند: ما مشرك نبوديم ، (تا مشمول عفو الهي شوند). (282) .
1- قيامت ، آن چنان حتمي است كه گويا هم اكنون نيز حاضر است . (انظر) و نفرمود: ((ستنظر)). (پيامبر(ص ) در دنيا نيز مي تواند باچشم ملكوتي ، شاهد صحنه هاي قيامت باشد.)
2- تكيه گاه هاي غير الهي نابود خواهد شد. (ضل ّ عنهم )
3- در دادگاه الهي ، نه دروغ انسان كارساز است ، نه سوگند او. (ضل ّ عنهم ما كانوا يفترون )
4- آن همه اصرار بر تكيه گاه هاي غير الهي ، خيالي بيش نيست . (و ضل ّ عنهم ما كانوا يفترون )
278-تفسير مجمع البيان
279-لسان العرب
280-مجادله ، 18
281-تفسير كنزالدّقائق
282-تفسير عيّاشي