(در قيامت به انسان گفته مي شود:) كتابت را بخوان ، كافي است كه امروز، خودت حسابگر خويش باشي .
امام صادق (ع) مي فرمايد: انسان ، اعمال خويش را در پرونده ي خود چنان واضح مي بيند كه گويي همان ساعت آن را مرتكب شده است . (32)
فخر رازي مي گويد: مراد از كتاب ، صفحه ي روح است كه اعمال انسان در آن اثر مي گذارد و مراد از خواندن ، درك و فهم آن است . (33) در تفسير الميزان ، از كتاب ، به نفس اعمال تفسير شده است .
در روايات بسياري توصيه شده كه انسان پيش از قيامت ، به حساب كار خود رسيدگي كند.
((حاسبوا انفسكم قبل أن تحاسبوا)) (34) و اينگونه محاسبه ها، زمينه ي بيداري انسان و نبود آن نشانه ي غفلت اوست .
در حديث آمده است : هر كس در دنيا از خود حساب بكشد، حسابش در آخرت آسان است .
پس بايد در همين دنيا كتاب زندگي و پرونده ي اعمال خود را بخوانيم تا ضعف ها را جبران و از بدي ها توبه كرده و به اعمال نيك خود بيافزاييم . (35)
1- در قيامت ، همه ي مردم قادر به خواندن نامه ي اعمال خود مي شوند. (اقرء)
2- در قيامت ، وجدان ها بيدار مي شود. (نفسك )
3- قيامت ، تنها دادگاهي است كه مجرم عليه خودش حكم مي كند. (كفي بنفسك اليوم عليك حسيبا)
32-تفسير نورالثقلين
33-تفسير كبير
34-بحار، ج 70، ص 73
35-پدري از فرزندش خواست تمام كردار يك روزش را بنويسد، فرزند انجام داد روز ديگر بازپدر همان تقاضا را تكرار كرد فرزند به جزع افتاد كه اين كار دشوار است ، معافم بدار پدر گفت :فرزند عزيزم ! اينگونه تمام اعمالت ثبت مي شود و البتّه در قيامت كشف شده و از كردارتشرمنده خواهي شد (تفسير كشف الاسرار)