و ما (سرانجام ) آنچه را روي آن است ، به صورت خاك و زميني بي گياه قرار مي دهيم .
((صعيد)) به خاك و مطلق روي زمين گفته شده است . ((جرز))، زمين بي گياه است .
خداوند، كلمه ي ((ليبلوكم )) مربوط به مسئله ي آزمايش مردم را در ميان دو كلمه ي ((جعلنا)) و ((جاعلون )) قرارداد كه يكي مربوط به سرسبزي زمين است و ديگري مربوط به بي گياهي آن ، تا اشاره باشد به اينكه آزمايش و امتحان مردم در لابلاي سبزي و شادابي و خشكي و غم ها مي باشد، امّا آنچه مهم است عملكرد انسان و پيروزي اوست .
در روايات مراد از ((احسن عملا)) كار عاقلانه و همراه با تقواست كه ذخيره ي قيامت نيز شده باشد. (228)
1- دليل ايمان نياوردن كفّار، سرمستي به جلوه هاي دنياست . (لم يؤمنوا... جعلنا ما علي الارض زينه)
2- همه ي آنچه روي زمين است ، باغها، گل ها، ميوه ها، حيوانات ، آبها، معادن ، رنگ ها، بوها، زينت زمين است . (زينهلها) امّا براي انسان هاي رشد يافته ، ايمان ، زينت و آرايش است . (229)
3- زينت ها، وسيله ي آزمايش است . (زينهلها لنبلوكم ) تا معلوم شود چه كسي فريفته شده و خود را مي فروشد و چه كسي با قناعت و زهد و برخورد كريمانه ، آنها را مقدّمه ي عمل صالح قرار مي دهد.
4- آزمايش ، نشانه ي اختيار انسان است . (230) (ليبلوكم )
5- كيفيّت عمل مهم است ، نه مقدار و كمّيت آن . (احسن عملا)، نه ((اكثرعملا))
6- زيبايي گل ها و طبيعت فاني است ، ولي كار نيك ماندگار است . (ايّكم احسن عملا... صعيدا جرزا)
7- به زيبايي هاي ظاهري دنيا مغرور نشويم ، كه همه با خاك يكسان مي شود. (صعيدا جرزا)
228-تفسير نورالثقلين ، ج 5، ص 361و ج 3ج، ص 243
229-(حبّب اليكم الايمان و زيّنه في قلوبكم ) حجرات ، 7
230-آزمايش در مواردي بكار مي رود كه انسان قدرت انتخاب داشته باشد