«حسنه آخرت» را: (اُولئِكَ لَهُم نَصيبٌ مِمّا كَسَبوا). البته فضل الهي را نمي‌توان تحديد كرد، زيرا ممكن است خداوند طبق مصلحتِ مستور به برخي بيش از اندازه كوشش وي بركت عطا فرمايد، چنان كه گاهي بدون سعي، فيضي پديد مي‌آيد.
جمله (واللّهُ سَريعُ الحِساب) فقط ناظر به كساني است كه بهره‌اي از آخرت دارند، زيرا گروه نخست كه خواستار دنيا بودند از آخرت بي‌نصيب‌اند و حسابي ندارند تا خداوند سريعاً آن را رسيدگي كند. حساب و ميزان قيامت براي سنجش كار مثبت است و كسي كه براي آخرت تلاشي نكرده است، محاسبه و ميزاني ندارد، پس خداوند نسبت به اهل حساب و كتاب و ميزان، «سريع الحساب» است؛ يعني آنان را معطّل نمي‌كند و فوراً به حسابشان رسيدگي كرده و به مقاماتشان مي‌رساند؛ ولي گروه اول چون سيره علمي و عملي آنها دنياطلبي بوده و حلال و حرام برايشان يكسان است و عملاً هيچ ارتباطي با خدا نداشته و با قيامت كاري ندارند، در رديف كافران‌اند و اعمال آنها همانند سراب و آب‌نمايي است كه انسان تشنه آن را آب مي‌پندارد: (اَعملُهُم كَسَرابٍ بِقِيعَةٍ يَحسَبُهُ الظَّمئانُ ماء)[1] و چون اعمالشان پوچ و بي‌وزن است: (وقَدِمنا اِلي ما عَمِلوا مِن عَمَلٍ فَجَعَلنهُ هَباءً مَنثورا)[2]، خداوند براي آنان در قيامت ترازويي نصب نمي‌كند: (اُولئِكَ الَّذينَ كَفَروا بِئايتِ رَبِّهِم ولِقائِهِ فَحَبِطَت
[1] ـ سوره نور، آيه 39. [2] ـ سوره فرقان، آيه 23.