برگزیده ای از تسنیم

[و لا بعث واحد عن بعث اخر] ».[1]

ورد في الخبر: «أنّه سبحانه يحاسب الخلايق كلّهم في مقدار لمح البصر».[2] و روي: «إنّ حساب جميع العباد عنده تعالي علي قدر حلب شاةٍ».[3]

اشاره: اين روايات و مانند آن سرعت محاسبه الهي و اينكه كار خداوند با اراده است را بيان مي‌كند. اين تعبيرها هم از باب ضيقِ لفظ است و نيز اگر روز قيامت پنجاه هزار سال دنياست، اين براي گروه خاص است، وگرنه براي خدا يك لحظه بيش نيست، چنان‌كه براي مؤمن به اندازه يك نماز واجب است.[4]

در اين روايات، محاسبه الهي دفعي و به مقدار دوشيدن گوسفند و يك‏چشم بر هم زدن بيان شده است. چون هيچ كاري خدا را از كار ديگر باز نمي‌دارد: «لا يشغله شأن عن شأن» و در آن واحد به حساب همه رسيدگي مي‌كند، زيرا اگر كارِ مبدئي زمانمند نبوده و هيچ كاري براي وي مانع انجام كار ديگر نباشد و متن اعمال نيز نزد او حاضر باشد و اعضا و جوارحِ عاملانْ شهود آن باشد، هيچ وجهي براي درنگ در حسابرسي آن حسيب عليم نخواهد بود، هرچند ممكن است برخي براي حساب دادن بازداشت شوند: (وقِفوهُم اِنَّهُم مَسئولون).[5]

[1] ـ تفسير الامام العسكري(عليه‌السلام)، ص478؛ بحار الانوار، ج96، ص257.

[2] ـ بحار الانوار، ج7، ص254.

[3] ـ همان؛ تفسير نور الثقلين، ج1، ص200.

[4] ـ البرهان، ج8، ص118.

[5] ـ سوره صافّات، آيه 24.