حادثه‌اي را نپذيرفته‌اند، يا آنكه گفته‌اند: منظور او حج تمتع نبوده است. بعضي ديگر اصل رخداد را پذيرفته‌اند؛ ولي او را صاحب نظر دانسته و كارش را تصحيح كرده‌اند يا خطايش را پذيرفته و از باب خطاي در اجتهاد دانسته‌اند يا او را والي مسلمانان معرّفي كرده و به وي حق دخل و تصرف در اين امور را داده‌اند.[1] براي بررسي بيشتر ابتدا ادله مشروعيت حج تمتع بيان مي‌شود. سپس به اختصار توجيهات اين بدعت مطرح و پاسخ داده مي‌شود.
طبق آيه مورد بحث، حج تمتع ويژه ساكنان دور از مكه است؛ نه حاضران در آن: (فَمَن تَمَتَّعَ بِالعُمرَةِ اِلَي الحَجِّّ... ذلِكَ لِمَن لَم يَكُن اَهلُهُ حاضِرِي المَسجِدِ الحَرام)، چنان كه در بحث تفسيري به آن عنايت شد و ظهور كامل آن بازگو شد و نيازي به تكرار نيست، ضمن آنكه برخي از روايات آينده به مثابه تفسير و شرح آيه است. مؤيد اين مطلب قرآني، روايات منقول از طريق شيعه و سني است كه براي نمونه به دو مورد آن اشاره مي‌كنيم:
يكم. عمران بن حصين مي‌گويد: نزلت آية المتعة في كتاب الله و فعلناها مع رسول الله(صلّي الله عليه و آله و سلّم)، ثم لم ينزل آيةتنسخ آية متعة الحج و لم ينه عنها حتي مات؛ قال رجل برأيه ما شاء.[2]
[1] ـ ر.ك: الجامع لاحكام القرآن، مج1، ج2، ص360 ـ 369. [2] ـ نقل مزبور با تعابير مختلف ولي با مضمون واحد در اين منابع آمده است: الدر المنثور، ج 1، ص520؛ صحيح مسلم، ج4، ص49؛ صحيح البخاري، ج2، ص176؛ سنن النسايي، مج5 ـ 6، ج5، ص 155؛ فتح الباري، ج 3، ص552.