يکي از مسائل جنجالي علم کلام، مسأله اراده الهي است که از جهات متعددي مورد بحث و اختلاف، واقع شده است مانند اينکه: آيا اراده از صفات ذاتي است يا از صفات فعلي؟ و آيا قديم است يا حادث؟ و آيا واحد است يا متعدد؟ و ...
و اين همه، علاوه بر مباحثي که در فلسفه، پيرامون مطلق اراده و بويژه اراده الهي، مطرح شده است.
بديهي است بحث گسترده پيرامون اين موضوع، متناسب با اين کتاب نيست. از اينروي، نخست توضيحي درباره مفهوم اراده مي دهيم و آنگاه به بيان فشرده اي پيرامون اراده الهي مي پردازيم.
واژه «اراده» در محاورات عرفي، دست کم به دو معني استعمال مي شود: يکي دوست داشتن و ديگري تصميم گرفتن بر انجام کار.
معناي اول از نظر مورد، خيلي وسيعتر است و شامل دوست داشتن اشياء خارجي مانند اين آيه شريفه «تريدون عرض الدنيا و الله يريد الآخرة». آيه 87 و افعال خود شخص و افعال ديگران نيز مي شود. بخلاف معناي دوم که تنها در مورد افعال خود