مبلغ بايد گروه هاى مختلف مردم را بشناسد و به مواضع و افكار گروه هاى مخالف آشنا باشد تا بتواند با هر يك، مناسب با حال و افكارش برخورد كند. زيرا اولاً او مخالف زياد دارد؛
(و كذلك جعلنا لكلّ نبّى عدوّاً من المجرمين...)(610)
«و همچنين براى هر پيامبرى دشمنى از بدكاران قرار داديم.»
و ثانياً مخالفانش يكسان نيستند.
(لتجدنّ اشدّ الناّس عداوة للّذين امنوا اليهود و الّذين اشركوا و لتجدنّ اقربهم موّدة للّذين امنوا الّذين قالوا انّا نصارى...)(611)
«بطور مسلّم يهود و مشركان را دشمن ترين مردم نسبت به مؤمنان خواهى يافت ولى آنها را كه مىگويند مسيحى هستيم چون در بين آنان افرادى از دنيا بريده وجود دارد و اهل استكبار نيستند، نزديكترين دوستان به مؤمنان مىيابى.»
كاملاً روشن است كه ترحّم و اعتماد به دشمنان قسم خورده دين خدا، كه از هر فرصتى براى ضربه زدن به رسول گرامى صلّى الله عليه وآله وسلّم و آرمان هاى مقدسش استفاده مىكنند مورد قبول خداوند متعال نيست.
امّا به غير از دشمنان قسم خورده اسلام گروه هاى ديگرى نيز هستند كه هر يك برخورد خاصى را مىطلبند:
1- مخالفان بى آزار، كه بايد آنان را به حال خود واگذاشت همانگونه كه رسول خدا صلّى الله عليه وآله وسلّم عمل نمود و فرمود: (لكم دينكم ولى دين)(612).
«دين شما براى خودتان و دين من براى خودم.»
2- بستگان منحرف كه مبلغ بايد آنان را انذار كند و به سوى حق بخواند و در صورتى كه زير بار نرفتند آنان را از خود براند و رابطه خويشاوندى خود را با آنان قطع كند. اين برخوردى است كه از حضرت نوح عليه السلام مىآموزيم كه تا آخرين لحظات فرزند منحرفش را به حق دعوت كرد و سپس وحى رسيد كه:
(يا نوح انّه ليس من اهلك انّه عمل غير صالح)(613)
«اى نوح! فرزندتو، اهل تو نيست زيرا او را عملى ناشايسته است.»
3- هوادارانى كه مخالف شده اند. خداوند متعال با اين گروه نيز با شدّت برخورد مىكند زيرا ضرر اينها بسيار زياد است و با روى گرداندن از دين خدا روحيه مؤمنان ديگر را نيز تضعيف مىكنند؛
(و من يرتدد منكم عن دينه فيمت و هو كافر فاولئك حبطت اعمالهم فى الّدنيا و الاخرة)(614)
«و كسى از شما كه از دينش برگردد و بميرد در حاليكه كافر است. پس ايشان اعمالشان در دنيا و آخرت نابود مىشود.»
4- افراد ترسو و متملّق كه بخاطر ترس، هميشه مبلغ را در حركت هاى انقلابى دلسرد مىكنند و بخاطر چاپلوسى عيب ها و نواقص او را تذكر نمى دهند كه حضرت على عليه السلام وظيفه مبلغ را در مقابل اين گروه روشن مىكند و مىفرمايد:
با ترسوها مشورت نكن و افراد متملق را از خود بران.
آن بزرگوار براى توجه دادن به اين صفت زشت مىفرمود:
با من مثل شاه حرف نزنيد.
هر چه به ذهنتان رسيد تذكر دهيد.
پياده دنبال اسب من ندويد
و مانند بعضى بردگان خود را نبازيد.