شایعه در قرآن و روایات

محمد مازندرانی

نسخه متنی -صفحه : 14/ 6
نمايش فراداده

اضطراب آفرينان (مرجفون)

از آيات مربوط به شايعه آيه 60 سوره احزاب است كه مى‏فرمايد: [23]اگر منافقان، بيمار دلان و اضطراب آفرينان (شايعه سازان) در مدينه دست ازكار ناستوده‏شان بر ندارند تو را عليه آنان بر مى‏گماريم و در آن صورت مدت كمى‏در مدينه اقامت‏خواهند داشت و بناچار بايد در تبعيد بسر ببرند.

هنگامى كه رسول‏خداصلى الله عليه وآله وسلم در جنگى شركت مى‏جست، منافقين، بيمار دلان (گنه‏كاران‏ضعيف الايمان) و شايعه افكنان شايع مى‏كردند كه پيامبر اكرم‏صلى الله عليه وآله وسلم كشته شد و يا آنكه اسير گرديدو... تا اضطراب، نگرانى، ياس و دلسردى در اجتماع مسلمانان پديد بيايد و هوس‏بازان و افرادضعيف‏الايمان ديگر هم آن را ترويج مى‏كردند. [24]

واژه مرجفون از ارجاف به معنى اضطراب است. مرجفون عبارتند از: اضطراب آفرينان ومتزلزل [25] كنندگان قلوب مردم.

در تفسير قمى درباره آيه 60 سوره احزاب آمده است:

گروهى از مردم منافق در مدينه در غياب رسول خداصلى الله عليه وآله وسلم دست‏به شايعه مى‏زدند.

«نزلت فى قوم منافقين كانوا فى المدينة يرجفون برسول الله اذا خرج فى بعض غزواته يقولون‏قتل و اسر فيغتم المسلمون لذالك...».

آنان باعث اندوه و ناراحتى مسلمانان مى‏گشتند. از اين رو دستور آمد:

«لا يجاورونك الا قليلا - يعنى نامرهم باخراجهم من المدينه‏».

اينان به‏زودى بايد اخراج شوند. در ادامه آن آمده است:

«ملعونين اينما ثقفوا اخذوا و قتلوا تقتيلا».

در روايت ابى‏الجارود از امام باقرعليه السلام آمده است:

«فوجبت عليهم اللعنة‏». [26]

لعنت و نفرين بر ايشان واجب است. [27]

زمخشرى در كشاف، ملعونين را صفت‏شايعه پراكنان مى‏داند [28]فخر رازى يادآور مى‏شود كه آنان‏سه گروه بودند كه بعضى داراى روحيه نفاق و بعضى داراى روحيه فسق و فجور پيشگى و بعضى‏داراى روحيه شايعه‏گرى بودند. [29]ولى بعضى از مفسران مى‏نويسند آنان يك دسته از مسلمانان‏بودند كه سه خصيصه را با هم داشتند. [30]