افشاى حكومت خشن تواءم با اشتباهات خليفه دوم

و در زمان خليفه دوم بارها از خلافكارى ها و خشونت هاى او اعتراض كرد و در برابر خودسرى ها ايستاد.

و در خطبه 3 حكومت خشن و تواءم با اشتباهات خليفه دوّم اينگونه افشاء كردند:

فَصَيَّرَهَا فِي حَوْزَةٍ خَشْنَاءَ يَغْلُظُ كَلْمُهَا، وَيَخْشُنُ مَسُّهَا، وَيَكْثُرُ الْعِثَارُ فِيهَا، وَالاِْعْتِذَارُ مِنْهَا، فَصَاحِبُهَا كَرَاكِبِ الصَّعْبَةِ إ نْ اءَشْنَقَ لَهَا خَرَمَ، وَإ نْ اءَسْلَسَ لَهَا تَقَحَّمَ.

فَمُنِيَ النَّاسُ لَعَمْرُ اللّهِ بِخَبْطٍ وَشِمَاسٍ، وَتَلَوُّنٍ وَاعْتِرَاضٍ؛ فَصَبَرْتُ عَلَى طُولِ الْمُدَّةِ، وَشِدَّةِ الِْمحْنَةِ؛ حَتَّى إ ذَا مَضَى لِسَبِيلِهِ.

جَعَلَهَا فِي جَمَاعَةٍ زَعَمَ اءَنِّي اءَحَدُهُمْ،

فَيَا لَلّهِ وَلِلشُّورَى!

مَتَى اعْتَرَضَ الرَّيْبُ فِيَّ مَعَ الاَْوَّلِ مِنْهُمْ، حَتَّى صِرْتُ اءُقْرَنُ إ لَى هذِهِ النَّظَائِرِ! لكنِّى اَسْفَفْتُ إِذْ اَسَفُّوا، وَطِرْتُ إِذْ طَارُوا؛ فَصَغَا رَجُلٌ مِنْهُمْ لِضِغْنِهِ، وَمَالَ الاَّْخَرُ لِصِهْرِهِ، مَعَ هَنٍ وَهَنٍ.

«سرانجام اوّلى حكومت را به راهى در آورد، و به دست كسى «عمر» سپرد، كه مجموعه اى از خشونت، سختگيرى، اشتباه و پوزش طلبى بود، زمامدار مانند كسى كه بر شترى سركش سوار است، اگر عَنان محكم كشد، پرده هاى بينى حيوان پاره مى شود، و اگر آزادش گذارد، در پرتگاه سقوط مى كند.

سوگند به خدا مردم در حكومت دوّمى، در ناراحتى و رنج مهّمى گرفتار آمده بودند، و دچار دوروييها و اعتراض ها شدند، و من در اين مدت طولانىِ محنت زا، و عذاب آور، چاره اى جز شكيبايى نداشتم، تا آن كه روزگار عُمَر هم سپرى شد.(96)

سپس عمر خلافت را در گروهى قرار داد كه پنداشت من همسنگ آنان مى باشم!!

پناه به خدا از اين شورا!

در كدام زمان من با اعضاءِ شورا برابر بودم؟ كه هم اكنون مرا همانند آنها پندارند؟ و در صَف آنها قرارم دهند؟

ناچار باز هم كوتاه آمدم، و با آنان هماهنگ گرديدم.

يكى از آنها با كينه اى كه از من داشت روى برتافت،(97) و ديگرى دامادش (98) را بر حقيقت برترى داد و آن دو نفر ديگر كه زشت است آوردن نامشان». (99) (100)