وضوی پیامبر

بخش دوم : وضو در دوران اموى و عباسى

دوره اموى

40 - 132 ه ق دوره عباسى

132 - 232 ه ق

درآمد

پيش از پرداختن به مباحث اين بخش لازم است عواملى كه دو دوره اموى و عباسى را از دوره خلفاى راشدين جدا مى كند اشاره كنيم .

يـك : از ميان رفتن تقدس خلافت در دو دوره اخير, چه , در اين دو دوره آن تقدسى كه در دوران خلفاى راشدين به خليفه و مقام خلافت داده مى شد, در كار نبود.

دو: بـسـيـارى از صحابه اى كه در دوران اموى مى زيستند از متاءخران صحابه بودند وبيشتر آنان همراهى با خلفاى سياسى را پيشه كردند.

سـه : در دوران خلفاى راشدين خليفه براى استوار ساختن احكام دينى مى كوشيد,در حالى كه در دو دوره بـعـد تـنـها شاهد تلاشهايى هستيم كه حكومت و حاكم را تقويت مى كند, چرا كه در اين دوران خلافت از ديدگاه متوليان آن تنها يك منصب سياسى بود.

چهار: در اين دوره اخير به علت كم شدن شمار صحابه احتمال تغيير در دين احتمالى دور نبود.

پنج : در اين دوره اخير چيزهايى بنياد نهاده شد و در دين به عنوان ركن تلقى گرديدكه در آيين پيامبر(ص ) يا وجود نداشت يا از چنين جايگاهى برخوردار نبود.

ايـن عوامل در كنار يكديگر جامعه و افكار و انديشه هايى را شكل داد كه به لحاظماهيت با آنچه در دوران خلفاى راشدين بود تفاوت داشت .

اين تفاوت نهادين ميان دوره خلفاى راشدين و دوره هاى اموى و عباسى سبب شده است ما بررسى ايـن دوره اخـيـر را در بـخشى ديگر و جداى از آن دوره نخستين فراروى نهيم تا بتوان به صورتى فراگيرتر و متمايز از يكديگر هر يك از دوره ها ومشخصه هاى هر دوره را شناخت .