پیام امام امیرالمؤمنین (علیه السلام)

باطل و بى اساس است. (1)

بلكه مطلب از اين بالاتر است، زيرا تقيّه كردن براى امامان و حتّى افراد عادى در آن جا كه اصل دين در خطر بوده باشد حرام مىباشد، به تعبير ديگر: تقيّه، گاه واجب است و گاه حرام، آن جا كه ترك تقيّه سبب هدر دادن نيروها بدون دليل است، تقيّه واجب است، مثل اين كه جمعى از مسلمانان بر اثر پيشامدى در دست دشمنان اسلام گرفتار شوند و به گونه اى باشد كه اگر اظهار اسلام كنند دشمن، همه را نابود كند و مسلمانان به ضعف و شكست كشيده شوند، در اين جا بايد عقيده خود را كتمان نمايند تا نيروها را بيهوده هدر ندهند، ولى گاه مىشود كه مكتوم داشتن عقيده باعث ضعف و زبونى و ذلّت است، در اين جا واجب است عقيده را شجاعانه اظهار داشت و لوازم آن را هر چه هست تحمّل نمود (برنامه امام حسين (عليه السلام) و يارانش در كربلا يكى از مصداقهاى روشن اين مطلب است).

از آن جا كه انبيا در موضعى بودند كه اگر كتمان عقيده مىكردند به رسالت آنها لطمه وارد مىشد موظّف بودند تقيّه را ترك كنند.

ذكر اين نكته نيز لازم است كه اين تقيّه نه منحصر به شيعه است و نه منحصر به مسلمانان، بلكه يكى از اصول اساسى عقلاست كه هر جا اظهار عقيده باعث به هدر رفتن نيروها بدون هيچ گونه فايده باشد از آن خوددارى مىكند. (2)

1. منهاج البراعة، ج 2، ص 160.

2. شرح بيشتر درباره تقيّه و تقسيم آن به احكام خمسه (واجب و حرام و متسحب و مكروه و مباح) و آيات و روايات مربوط به آن را در كتاب القواعد الفقهيّه، ج 1، ص 383 ـ قاعدة التقية ـ مطالعه فرماييد.