پیام امام امیرالمؤمنین (علیه السلام)

«پسر ابوطالب، مرد شجاعى است، ولى از فنون جنگ آگاه نيست»!

خدا پدرشان را حفظ كند! آيا هيچ يك از آنها، از من با سابقه تر و پيشگام تر در ميدان هاى نبرد بوده است؟ من آن روز كه آماده جنگ شدم (و گام در ميدان نهادم) هنوز بيست سال از عمرم نگذشته بود و الآن، از شصت سال هم گذشته ام، ولى چه كنم؟ آن كس كه فرمانش را اطاعت نمى كنند طرح و نقشه تدبيرى ندارد (و هر اندازه صاحب تجربه و آگاه باشد، كارش به جايى نمى رسد).

شرح و تفسير: دل مرا خون كرديد!

در آخرين فراز اين خطبه امام هم چنان تازيانه هاى ملامت و سرزنش را پى در پى بر روح آنها مىزند تا شايد اين خواب آلودگانِ سست عنصر از خواب غفلت بيدار شوند و چشمان خود را باز كنند و ببينند در چه شرايط مرگبارى گرفتارند، شايد كه بر پا خيزند و با يك جهاد مردانه و خدا پسندانه دست شاميان غارتگر را از كشور اسلام قطع كنند.

در نخستين قسمت، آنها را با سه جمله كوبنده، مخاطب مىسازد و مىفرمايد: اى مرد نمايانى كه در حقيقت مرد نيستيد; يا أَشْباهَ الرِّجالِ وَ لارِجالَ!

آرزوى هاى شما مانند، آرزوهاى كودكان است. (كه با مختصر چيزى، فريب مىخورند و دل، خوش مىكنند و چشم بر خطر مىبندند. (حُلُومُ (1) الاَْطْفالِ).

و عقل و خرد شما، مانند عروسان حجله نشين است (كه جز عيش و نوش و زر و زيور به چيزى نمى انديشند); وَ عُقُولُ رَبّاتِ (2) الْحِجالِ (3) !

در توصيف نخست، امام آنها را برنداشتن شجاعت و حميّت و غيرت مردانگى

1 ـ «حلوم» در اصل از مادّه«حلم» به معناى «خويشتن دارى» است و چون در حال خواب، انسان، آرام در گوشه اى قرار مىگيرد و به صحنه هايى كه در خواب است نظاره مىكند، اين واژه به خواب و رؤيا اطلاق شده است در خطبه بالا، به معناى «آرزوهاى خام» است كه شبيه به خوابهاى كودكان مىباشد.

2 ـ «ربات» جمع«ربه» به معناى «صاحب و مالك چيزى» است. (با توجه به «تاء تأنيث» در مورد مؤنّث به كار مىرود.

3 ـ «حجال» جمع«حجله» كه صحيح آن حَجَله (بر وزن عجَله) است.