پیام امام امیرالمؤمنین (علیه السلام)

مَنِيَّتِهِ! (1) أَلاَ عَامِلٌ لِنَفْسِهِ قَبْلَ يَوْمِ بُؤْسِهِ!)

اين تعبيرها ـ كه براى تحريك و تشويق هر چه بيشتر آگاهان و تنبيه و بيدار ساختن غافلان ايراد شده است ـ در واقع نتيجه منطقى جمله هاى قبل است، زيرا با توجه به اين كه دنيا، بسرعت پشت مىكند و آخرت با شتاب روى مىآورد و امروز، روز آمادگى و فردا، روز مسابقه سعادت و شقاوت است، چرا افراد عاقل و هوشيار، با توبه كردن و بازگشت به سوى خدا و انجام عمل نيك پيش از آن كه فرصت از دست رود خود را آماده اين سفر نكنند؟

اين همان چيزى است كه در خطبه ديگرى نيز به آن اشاره شده مىفرمايد:

«فَاعْمَلُوُا وَ اَنْتُمْ فِى نَفْسِ الْبِقاءِ، وَ الصُّحُفُ مَنْشُورَةٌ وَ التُّوبَةُ مُبْسُوطَةٌ (2);

حال كه در متن زندگى و حيات قرار داريد، و نامه هاى عمل باز و ميدان توبه گشوده است عمل صالح انجام دهيد».

قيامت را به «يومَ بُؤس» تعبير كردن، به خاطر حوادث شديد و عذاب هاى سخت و نگرانى هاى فوق العاده آن است. آن عذاب ها در آيات مختلف قرآن منعكس شده است و به انسان ها هشدار مىدهد تا امروز كه فرصتى در دست دارند، براى آن روز سخت ـ كه انبوه مشكلات آن را احاطه كرده ـ فكرى كنند و ذخيره اى بيندوزند.

در پنجمين نكته، به فرصت هاى زودگذر و موقّت، امّا بسيار پرارزش اشاره مىكند كه غفلت از آن، مايه ندامت و پشيمانى سخت و دردناك است، مىفرمايد: «آگاه باشيد! شما، در دوران اميد و آرزويى به سر مىبريد (كه فرصت بسيار خوبى براى اندوختن ذخائر معنوى است) و مرگ، در پى آن است، با اين حال هر كس (از اين فرصت استفاده كند) و در ايام اميدش، پيش از فرا رسيدن اجلش، به عمل

1 ـ «منيّه» از مادّه«مَنى» (بر وزن نفى) به گفته مقاييس اللغة در اصل به معناى مقدّر ساختن چيزى است و سپس واژه منيّه به معناى مرگ آمده است. چون مرگ امرى است مقدّر. واژه «مُنى» به آرزوهايى كه انسان در ذهن خود تقدير مىكند اطلاق مىشود.

2 ـ خطبه 237.