كلم به الخوارج حين اعتزلوا الحكومة و تنادوا: ان «لا حكم الا لله».
اين يكى از سخنانى است كه امام (عليه السلام) به خوارج فرمود، در آن هنگام كه از مسأله حكميّت كناره گيرى كردند و شعار «لا حُكْمَ اِلاّ للهِِ» را سر دادند.
تعبيرات اين خطبه به خوبى نشان مىدهد كه بعد از تحميل مسأله «حكميّت» در «صفّين» بر على (عليه السلام) و سپس برگشت خوارج از مسأله حكميت، آنها معتقد بودند كه حكميت مخصوص خدا است و هر كس آن را انكار كند و به غير او بسپارد از دين خدا خارج شده است، اين سبك مغزان قشرى و بى منطق تا آنجا پيش رفتند كه گفتند: على (عليه السلام) نيز با قبول مسأله حكميت از اسلام بيرون رفته و بايد به اين امر اعتراف كند و سپس توبه نمايد; در حالى كه پيشنهاد حكميت از سوى امام نبود، بلكه بر آن حضرت تحميل شد و به فرض كه چنين پيشنهادى از سوى امام بوده اصل مسأله حكميت چيزى بر خلاف اسلام نيست، هر چند در صفّين آن را تحريف كرده و از آن سوءاستفاده نمودند.
امام (عليه السلام) در اين خطبه به آنها نفرين مىكند و زشتى اين پيشنهادشان را يادآور مىشود، پس از آينده تاريك خوارج و ذلّت و نابودى آنها خبر مىدهد.
1 ـ سند خطبه: بخشهايى از اين خطبه را قبل از سيد رضى (ره) ابن قتيبه در كتاب «الإمامة و السياسة» و «ابن جوزى» در «تذكرة الخواص» و «طبرى» در «المسترشد» آورده اند و «ابن اثير» نيز در كتاب «نهاية» احتمالات متعددى را كه در بعضى از واژه هاى اين خطبه آمده نقل مىكند كه نشان مىدهد او نيز نُسخ مختلف اين خطبه را در دست داشته است. (مصادر نهج البلاغه، جلد 2، صفحه 36)