صفحه‌ى 71
الْمُنْشِىءُ أَصْنَافَ الأَشْيَاءِ بِلاَ رَوِيَّةِ فِكْر آلَ إِلَيْها، وَ لا قَريحَةِ غَرِيزَة أَضْمَرَ عَلَيْهَا، وَ لاَ تَجْرِبَه أفادَهَا مِنْ حَوَادِثِ الدُّهُورِ، وَ لاَ شَرِيك أَعَانَهُ عَلَى ابْتِدَاعِ عَجَائِبِ الأُمورِ، فَتَمَّ خَلْقُهُ بِأَمْرِهِ، وَ أَذْعَنَ لِطَاعَتِهِ، وَ أَجَابَ إِلى دَعْوَتِهِ، لَم يَعْتَرِضْ دُونَهُ رَيْثُ الْمُبْطِىءِ، وَ لاَ أَنَاةُ الْمُتَلَكِّىءِ، فَأَقَامَ مِنَ الاَْشْيَاءِ أَوَدَهَا، وَ نَهَجَ حُدُودَهَا، وَ لاَءَمَ بِقُدْرَتِهِ بَيْنَ مُتَضَادِّهَا، وَ وَصَلَ أَسْبَابَ قَرَائِنِهَا، وَ فَرَّقَهَا أَجْنَاساً مُخْتَلِفَات فِي الْحُدُودِ وَ الأَقْدَارِ، وَالْغرَائِز وَ الْهَيْئَاتِ، بَدَايَا خَلاَئِقَ أَحْكَمَ صُنْعَهَا، وَ فَطَرَهَا عَلَى مَا أَرَادَ وَ ابْتَدَعَهَا!
او كسى است كه موجودات مختلف را بدون نياز به تفكّر و انديشه اى كه به دست آورده باشد و بدون غريزه اى كه در درون نهان كند و بى نياز از تجربه حوادث زمان هاى گذشته، و بدون كمك شريك و همتايى كه او را در آفرينش موجودات شگفت انگيز يارى دهد، آفريد. و اين سان آفرينش موجودات به فرمان او كامل شد، همه سر بر فرمانش نهادند و دعوتش را اجابت كردند، بى آن كه در برابرش سستى كنند يا در اطاعت امرش درنگ نمايند; بدين گونه، موجودات را بى هيچ كژى برپا داشت و راهى را كه بايد بپيمايند معيّن فرمود. با قدرت خويش در ميان اشياى متضاد الفت ايجاد كرد و آنها را كه با يكديگر همگون بودند، پيوند داد، و موجودات جهان را به انواع مختلف از نظر حدود و اندازه ها، و غرايز و اَشكال و هيأت هاى