پیام امام امیرالمؤمنین (علیه السلام)

آیة الله العظمی مکارم شیرازی با همکاری: جمعی از فضلاء و دانشمندان

جلد 4 -صفحه : 627/ 56
نمايش فراداده

‌صفحه‌ى 73

امور چهارگانه ندارد. فكر و انديشه براى كسى سودمند است كه معلوماتى دارد و مجهولاتى; و مىخواهد از معلومات به مجهولات پى برد و الهام غريزى، از آنِ كسانى است كه حقيقتى از نظر آنها پنهان است و به يارى اين الهام آشكار مىشود.

تجربه و تكرار عمل براى پى بردن به نتيجه كارها، مربوط به كسى است كه ازنتايج بى خبر است و كمك گرفتن از افكار ديگران مخصوص كسانى است كه نارسايى و ناتوانى دارند; ولى آن ذات پاكى كه از همه اين امور مبرّا است، چه نيازى به اينها دارد؟

اين تعبيرات در ضمن مىتواند، ما بندگان ناآگاه را براى پيدا كردن منابع شناخت و معرفت كمك كند و بدانيم از اين منابع چهارگانه، مىتوانيم براى حلّ مشكلات كمك بگيريم، كه سخت در زندگى به همه آنها نيازمنديم.

سپس امام (عليه السلام) به نكته ديگرى در همين مورد اشاره كرده، حاكميّت قوانين آفرينش را بر همه موجودات قطعى مىشمرد و همه را سر بر فرمانش معرّفى مىكند; مىفرمايد: «به اين ترتيب، آفرينش موجودات به فرمان او كامل شد، همه سر بر فرمانش نهادند، و دعوتش را (طبق قوانين تكوين) اجابت كردند، بى آن كه در برابرش سستى كنند يا در اطاعت امرش درنگ نمايند». (فَتَمَّ خَلْقُهُ بِأَمْرِهِ وَ أَذْعَنَ لِطَاعَتِهِ، وَ أَجَابَ إِلى دَعْوَتِهِ، لَم يَعْتَرِضْ دُونَهُ رَيْثُ (1) الْمُبْطِىءِ، وَ لاَ أَنَاةُ (2) الْمُتَلَكِّىءِ (3)).

اين موضوع، هم اشاره اى است به قدرت پروردگار و هم نظام متين و دقيق آفرينش، كه همه موجودات از قوانين معيّنى پيروى مىكنند و سر بر فرمان آن هستند. نه بر اين قوانين پيشى مىگيرند و نه از آن عقب مىافتند. قرآن مجيد در

1. «رَيْث» به معناى كُندى كردن و سستى و كوتاهى نمودن در انجام كارى است.

2. «أَناة» به معناى وقار آميخته با تفكّر به هنگام انجام كارى است.

3. «مُتلكّىء» از مادّه «لَكَأ» (بر وزن هدف) به معناى توقّف كردن در مكانى است; سپس «متلكّىء» بر كسانى كه در كار يا مسأله اى توقّف مىكنند و روى آن مىانديشند، اطلاق شده است.