پیام امام امیرالمؤمنین (علیه السلام)

‌صفحه‌ى 284

كتاب خداوند سبحان پشت كنيم در حالى كه مىفرمايد: «اگر در چيزى اختلاف كرديد آن را به خدا و رسولش بازگردانيد» (و از آنها نظر بخواهيد) (وَلَمَّا دَعَانَا الْقَوْمُ إلَى أَنْ نُحَكِّمَ بَيْنَنَا الْقُرْآنَ لَمْ نَكُنِ الْفَرِيقَ الْمُتَوَلِّيَ عَنْ كِتَابِ اللهِ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى، وَقَدْ قَالَ اللهُ سُبْحَانَهُ: (فَإِنْ تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْء فَرُدُّوهُ إلَى اللهِ والرَّسُولِ)) (1).

و در توضيح اين آيه مىفرمايد: «ارجاع دادن اختلافات به خدا، اين است كه به كتابش حكم كنيم و ارجاع به رسول الله (صلّى الله عليه وآله) اين است كه به سنتش عمل نماييم، واگر درباره كتاب خدا به درستى حكم شود ما سزاوارترين مردم به پذيرش آن هستيم و اگر به سنت پيامبر (صلّى الله عليه وآله) حكم شود ما (نيز) از همه شايسته تر و سزاوارتريم كه به سنت او عمل نماييم» (فَرَدُّهُ إلَى اللهِ أَنْ نَحْكُمَ بِكِتَابِهِ وَرَدُّهُ إلَى الرَّسُولِ أَنْ نَأْخُذَ بِسُنَّتِهِ; فَإذَا حُكِمَ بِالصِّدْقِ فِي كِتَابِ اللهِ، فَنَحْنُ أَحَقُّ النَّاسِ بِهِ، وَإنْ حُكِمَ بِسُنَّةِ رَسُولِ اللهِ (صلّى الله عليه وآله)، فَنَحْنُ أَحَقُّ النَّاسِ وَأَوْلاَهُمْ بِهَا).

به اين ترتيب امام (عليه السلام) به روشنى ثابت مىكند حكميّت كتاب و سنّت، چيزى جز مراجعه به آنها نيست و با توجه به اين كه ما مأمور به اين امر هستيم كسى نمى تواند بر ما خرده بگيرد كه چرا حكميّت را پذيرفتيم اشتباه خرده گيران در اين است كه آنها مىپندارند ما حكميّت اشخاص را پذيرفته ايم در حالى كه ما حكميّت كتاب خدا را پذيرا شده ايم.

در اين جا سؤال مهمى پيش مىآيد و آن اين كه: مفهوم اين گفتار امام (عليه السلام) اين است كه حكميّت را با ميل و رضاى باطنى و طبق وظيفه شرعى پذيرفته است در حالى كه از خطبه هاى متعدّدى در «نهج البلاغه» برمى آيد كه

1. نساء، آيه 59.