صفحه‌ى 539
«عبدالملك» نبود، بلكه دهها سال طول كشيد كه فرزندان «عبدالملك» حكومت كردند و سپس سقوط بنى اميه آغاز شد; مگر اين كه در پاسخ اين اشكال گفته شود كه حكومت فرزندان «عبدالملك» نيز ادامه حكومت خود او بود.
ولى كسانى كه بخش اخير را اشاره به خروج «سفيانى» قبل از قيام مهدى (عليه السلام) مىدانند، جمله هاى بالا را چنين تفسير مىكنند كه بعد از خونريزى هاى بى حساب در آخر زمان، و فساد و تباهى هايى كه با خروج «سفيانى» صورت مىگيرد، پرده هاى غفلت كنار مىرود، عقل ها بيدار مىشوند و مردم آماده پذيرش حكومت الهى حضرت مهدى (عليه السلام) مىگردند، و در آن شرايط براى فراهم شدن آمادگى بيشتر بايد سنّت هاى اسلامى را حفظ كنند و نسبت به ولايت وفادار باشند.
در شرح خطبه 101 كه تعبيراتى شبيه به اين خطبه بود نيز، بحث هايى درباره تطبيق آن، بر حكومت «عبدالملك» آمده است.