برخى از مطالعه زندگانى پيشوايان(ع)به عنصر تجربه تكيه مى كنند.اگر چه اين نظرگاه در مطالعه و بررسى «تاريخ خط امامت »براى مطالعه زندگانى هر يك از پيشوايان به صورت مستقل،ضرورى است و غالبا برنامه هر يك ازحيث صحت و كوتاهى ممتاز است.اما زندگانى پيشوايان به اين ترتيب طورى نمودار مى گردد كه گوئى روش هر يك با آن ديگرى متباين و متناقض بوده است.
امام حسن(ع)با معاويه صلح كرد و امام حسين(ع)در برابر حكومت اموى دست به قيام زد و امام سجاد(ع)به دعا بسنده فرمود و به كارى ديگر دست نزد و در آن ميان،زندگى امام باقر(ع) در حديث و فقه مقصور گرديد..
اگر اهميت راه پيشوايان سابق،در جدا بودن پيشوايان از خط رسالت آنان كه لازمه كارشان بود و به آن التزام داشتند تجلى مى كند،اهميت راه متاخرين از آنها در عدم تصدى براى حصول عامل مشتركى كه بين روش هاى پيشوايان و كوشش آنها از جهت تمركز به منزله واحدى است كه اجزاى آن واحد،رابطه بين امت و روش امامان را يكنواخت و هماهنگ ميسازد و كوشش آنان را از آغاز تا پايان به منزله يك واحد منحصر تشكيل مى دهد كه اجزاى آن با يكديگر متحدند و هر جزء آن واحد،پيرامون اجزاء ديگر مى گردد و آن راتكميل مى كند.
به عبارت ديگر،اگر اهميت و جلالت راه سابق در جدا بودن پيشوايان ازخط رسالتى آنان كه بدان التزام داشتند جلوه ميكند،اهميت جلالت راه حق آنان در عدم تصدى نمودار مى گردد تا عامل مشتركى كه بين روش هاى پيشوايان و مساعى آنان از حيث بروز و ايجاد وحدت كرده است آشكار شود و نشان دهد كه اسلوب هاى گوناگون آنان به منزله واحدى است كه اجزاى آن بايكديگر مرتبط و هر جزء مكمل جزء ديگر است.
لذا ما براى اينكه وظايف پيشوايان(ع)را در حيات اسلامى درك كنيم وببينيم تا كدام عامل مشترك،كوشش آنان را در كار اجتماعى وحدت بخشيده است،بايد چند قضيه را كه با يكديگر بستگى كامل دارد و در مسير اجتماعى اسلام به خط پيشوايان متصل مى گردد دريابيم و آن عبارت است از:
-وظيفه پيشوايان در تاريخ اسلامى
-خط اسلامى كه در عمل اجتماعى ضرورت داشته است.
-رابطه خط اسلامى مزبور با نهضت اصلاحى كه نزد پيشوايان موجب دگرگونى اجتماعى گرديد.