برخي شرور از بين برود، چون آن‏ها را لازمه لاينفك عالم جسماني مي ‏داند. آيا معقول است گفته شود خدا مثلثي مسطح بيافريند و در عين حال نخواهد زوايايش 180درجه باشد؟

هيوم بعد از طرح اين معادله معادله ديگري را مطرح مي ‏كند مبني بر اين‏كه اگر خدا قادر و خواهان جلوگيري از شرور است، بايد نتيجه گرفت كه او خيرخواه است، اما اين سؤال مطرح مي ‏شود كه اگر او خيرخواه است، پس شرور از كجا نشأت گرفته‏اند؟ در جواب بايد گفت كه وقتي معادله اول قابل قبول نبود طبعاً معادله دوم نيز قابل قبول نخواهد بود؛ يعني درست است كه بگوييم: «خدا مي ‏تواند از شرور جلوگيري كند، ولي نمي ‏خواهد و در عين حال، او خيرخواه هم هست»، زيرا ممكن است شرّ از لوازم لاينفك عالم ماده باشد. بنابراين، هيچ قاطعيّتي در استدلال هيوم نيست.

بعد از هيوم فيلسوفان ملحد سعي كرده‏اند از طريق مسئله شرّ وجود خدا را غيرقابل دفاع جلوه دهند. در اين ميان جي . ال. مكي تلاش كرد تا نشان دهد ميان اعتقاد به وجود خدا و وجود شرّ ناسازگاري است.

2 - استدلال مكي ‏.(1)

جي . ال. مكي معتقد است گرچه همه ادعايي كه فيلسوفان براي اثبات وجود خدا آورده‏اند، مخدوش است، ولي هنوز متأله مي ‏تواند بر اعتقادش به وجود خدا پايبند باشد، زيرا او مي ‏تواند ادعا كند كه وجود خدا از راهي غيرعقلاني شناخته مي ‏شود، لذا خود تلاش مي ‏كند با گره زدن اعتقاد به وجود خدا به مسئله شرّ براي هميشه برهاني عليه اعتقاد به وجود خدا اقامه كند. به نظر او علاوه بر اين‏كه مسئله شرّ نشان‏دهنده غيرعقلاني بودن باورهاي ديني است، نشان‏دهنده ناسازگاري اجزاي آن‏ها نيز است. مسئله شرّ به نظر او صرفاً مشكلي علمي نيست كه بتوان گره از كار آن گشود و يا معضلي عملي نيست كه با تصميم‏گيري آن را بتوان از ميان برداشت، بلكه صرفاً

1. جي . ال. مكي ، «شرّ و قدرت مطلق»، ترجمه محمدرضا صالح‏نژاد، كيان، سال اول، شماره 3.