او آهى كشيد و گفت " فرقى ندارد كه سطلهاى آشغال را چگونه بچينند نخست وزير و كابينه در واقع كارى در مورد رقابتهاى مذهبى و سياسى انجام نمى دهند و اصرار دارند كه اين مشكل شاه و ساواك است.
فقط خود شاه و وزير دربار نگران هستند و وقت مى گذارند.
وضع بدى به وجود آمده چون " حزب " توده " كمونيست " و گروههاى راديكال خيلى آرام پشت خمينى وحدت كرده اند، آنها نقشه دارند كه بگذارند جناح خمينى به طوردلخواه از كانديداهايى براى مجلس پشتيبانى كند كه بعد از انتخابشان چهره ئ واقعى شاه را افشا خواهند كرد و متحدانه بر عليه سيستم فعلى مبارزه خواهند كرد.
اسلامى نيا معتقد است كه اين تاكتيك مفيد است چون دولت در نابسامانى سياسى بسر مى برد.
حزب رستاخيز گيج است و نخست وزير با سرعت كافى براى تحكيم نيروها پيش نمى رود.
اسلامى نيا اسامى زير را، كه چهره هاى سياسى هستند و ممكن است از وجود آنها براى سخنرانى استفاده كنند، نام برد.
تمام آنها از فعالان سياسى هستند كه مورد احترام رهبران مذهبى و سياستمداران مى باشند.
ساعد وزيرى رحيم زهتاب فرد، رئيس قبلى حزب رستاخيز آذربايجان شرقى كه قبل از شلوغيهاى تبريز استعفا كرد.
محمود طلوعى عبدالحسين طباطبائى فعلاہ يك قاضى و قبلاہ وكيل مجلس دكتر شكرايى، عضو قبلى مجلس از قم با ارتباط بسيار محكم با اردوى شريعتمدارى.
اينها و افراد ديگرى مثل اينها بايد سياسى كارى كنند بطورى كه خطوط اصلى مربوط به مواضع دولت را تازمان گشايش دانشجويى بدست يك يا چند گروه مخالف كه الان براى قيامهاى دانشگاهى طرح ريزى مى كنند، مى افتد.
اسلامى نيا مشكل بزرگتر را در فساد مى بيند.
تعدادى از بازاريهاى عمده از جمله كليه رهبران مهم، اخيراہ نامه ئ علنى به وزير دارايى نوشته اند و خواستار تحقيق در چندين معامله ئ تجار ثروتمند شدند اسلامى نيا از سه نفر نام برد.
الف على رضايى، 2 ميليون تن آهن وارد كرده كيلويى 20 ريال و ماليات گمرك نپرداخته و آن را 36 ريال " كيلويى " مى فروشد.
آهن فروشيهاى كوچك بدين ترتيب منافعى ندارند و ضرر مى بينند در حالى كه رضايى منفعت عظيمى بدست مى آورد.
ب كارخانه دار يا سينى يكى از دوستان نزديك اشرف، 2 ميليون متر پارچه وارد كرده و گمركهاى لازم را نپرداخته او آنها را به دو برابر قيمت مى فروشد.
ج صاحب كارخانه ئ منسوجات ديگرى، لاجوردى، هم پارچه هاى ارزان وارد كرده و آنها را به قيمت زياد فروخته بعلاوه تعدادى از وارد كنندگان وسايل يدكى وسائط نقليه كه از دوستان اشرف هستند قيمتها را براى خرده فروشان بى جهت بالا برده و لذا استفاده هاى آن را كم كرده اند.
نتيجه ئ بگفته ئ اسلامى نيا آغاز موج جديدى از نارضايتى براى خانواده ئ سلطنتى و دولت به وجود مى آورد و مسئله فساد را به عنوان يك مسئله سياسى عمده مطرح مى كند.
اسلامى نيا گفت كه او فكر مى كند شاه بايد قبل از اينكه تجار كوچك و توليد كنندگان متقاعد شوند كه منافعشان در " همراهى " با مخالفين است كارى انجام دهند.
" نظريه: در حالى كه مسئله فساد يكى از نگرانيهاى دايم اسلامى نيا در گذشته بود، سفارت از چندين منبع مطلع شده كه معاملات مالى مربوط به خانواده ئ سلطنتى و دوستانشان و افراد زيادى از تجار را تحت تاعثير قرار داده و آنها كه زيرك تر و جسورترند آماده شده اند تا اين مسائل را به طورعلنى مطرح كنند.
" اظهار نظر: اين گفتگو توسط نامه ئ هوايى گزارش مى شود چون چندين مسئله كه قبلاہ هم طى ماه گذشته در مورد نابسامانى وضع سياسى شنيده ايم مطرح مى كند: الف تلگرافى براى سلامتى شاه ب - افزايش مشكلات براى آوردن رژيم و رهبران مذهبى در خط مسالمت آميز ج نگرانى فزاينده در مورد فساد و مشكلات نابسامانى سياسى دولت.
وضع واقعى البته به اين صورتى كه بدبينها مى گويند نيست.
در محافل سياسى نگرانى و نامطمئنى زيادى وجود دارد كه باعث افزايش سوع ظنها و تمايلات بسيار نوميدانه در مورد چهره هاى سياسى ايران گرديده است.
سياست ايران بدون شك تابستانى از نارضايتى در پيش دارد.
ائتلافهاى جديد ممكن است تشكيل بشود يا نشود.
لكن ناظران نبايد به اين نتيجه برسند كه كشور در سبدى به سوى جهنم مى رود.
وضع طورى است كه بايد سعى كرد كه اين دردهاى ديرباز روز افزون سياسى را تحت شرايطى مطلوب رفع كرد.
ناس 61 شماره سند سفارت آمريكا - تهران از: وزارت امور خارجه - واشنگتن به: 3 اوت " 12 مرداد 75 " تاريخ: