حاجى پاك شده از گناه در عرفات و آگاهى يافته در مشعر و پيروز در جبهه نبرد با دشمن درونى و بيرونى در منا و برپا كننده مراسم جشن پيروزى در آن سرزمين جهت طواف به مكه مى آيد تا خود را از بقاياى تاريكى هاى مانده در جان نجات بخشد. در دور اول سر و اعضا; همچون چشم و گوش و زبان، در دور دوم دو دست، در دور سوم شكم، در دور چهارم غريزه جنسى، در دور پنجم دو پا، در دور ششم قلب خويشتن را از گناهان پاك و در دور هفتم حركت در محور لقاى حق، سپس در مقام ابراهيم(عليه السلام) به تماشاى جمال محبوب مى نشيند و با خواندن سرود رهايى يعنى (نماز) سر بر سجده شكر مى گذارد. آنگاه بار ديگر سعى بين صفا و مروه را انجام مى دهد.
طواف نساء و نماز آن آخرين قسمت اعمال حج تمتع، طواف نساء و نماز آن است. كه جز در نيت تفاوتى با طواف هاى قبلى ندارد. در اين مرحله كه نقطه اوج معنوى است، در هر دورى مقامى از مقامات هفت گانه سلوك طى مى شود. در دور اول مقام «توبه»، در دور دوم منزل «ورع» و دورى از گناه و هر شبهه، در دور سوم منزل «فقر الى الله»; يعنى احساس نياز در همه شؤون خويش به خدا، در دور چهارم وادى «زهد» و اعراض از دنيا، در دور پنجم منزل «صبر»، در دور ششم منزل «توكّل» و در دور هفتم منزل «رضا» طى مى شود.
بنده آن باشد كه بند خويش نيست جز رضاى خواجه اش در پيش نيست با اين عمل همه چيز بر حاجى حلال مى گردد و مانند نوزادى كه از مادر متولد شده، از همه گناهان پاك مى شود. مهم آن است كه بتواند پس از انجام حج كه تمرين يك زندگى توحيدى است، در طول زندگى، اين پاكى و پاكيزگى را به عنوان بهترين ارمغان حج، پاس بدارد. آرزوى بازگشت به سرزمين وحى از آداب حج است تا خداوند بار ديگر زيارت خانه اش را روزى فرمايد.
حاجى شدن و حاجى ماندن انجام حج با آداب ظاهرى و باطنى نورانيتى در پى دارد كه از آن به «نور حج» تعبير شده است و تا زمانى كه صاحب آن به گناه آلوده نشده، اين نورانيت باقى است و با ارتكاب گناه از وجود آدمى رخت بر مى بندد. از اين رو حاجى شدن سخت است ولى حاجى ماندن سخت تر است.
1 ـ همكارى در هنگام بار زدن و تخليه بار و پرهيز از صدمه زدن به بار ديگران.
2 ـ دقت در نگهدارى گذرنامه، بليط و مدارك ديگر.
3 ـ همراه نداشتن اشياء ممنوعه هنگام سوار شدن به هواپيما.
4 ـ خوددارى از فروش اجناس اضافى.
ترك فرودگاه جدّه و ورود به فرودگاه ايران به هنگام خداحافظى زائر بيت الله الحرام از همه خداحافظى مى كرد، اينك ديگران به استقبال او مى آيند تا از نورانيت او بهره بگيرند. زيارت زائر خانه خدا و رسول خدا(صلى الله عليه وآله) و ائمه بقيع(عليهم السلام)، زيارت خانه خدا و رسول و ائمه است. حاجى نيز در پاسخ مشتاقان مى گويد:
1 ـ پرهيز از اسراف و تبذير در ميهمانى ها.
2 ـ دعوت از همه اقشار و خصوصى نكردن اطعام سفر حج.
3 ـ بيان خاطرات معنوى و توجه كمتر به امور مادى حج.
4 ـ بيان خاطرات شيرين و فراموش كردن خاطرات تلخ.
5 ـ نقل محاسن همسفران و چشم پوشى از ضعف هاى احتمالى آنان.