مسؤوليت انسان در برابر خدا، ازنحوه تفكر وعقيده او ناشى مى شود و در اين زمينه، صرف عقيده و اعتقاد، انسان را از عمل در راه انجام وظيفه بى نياز نمى كند. قرآن بر ضرورت ظلم زدايى از جامعه بشرى و صحنه فعاليتهاى اجتماعى تأكيد دارد و آن را جزو مسؤوليت اجتناب ناپذيز انسان مى داند. (1) مبارزه با ستم و تلاش براى استقرار عدالت نيز از اعتقاد به عدالت خدا در تكوين و تشريع ناشى مى شود (2) و انسان براى تحقق اين هدف بزرگ به تلاش و مبارزه سازمان يافته دست مى زند.
د ـ سنت معصومين و نظريه انقلاب: در تأييد و تحسين چنين حركتهايى است كه در روايات معصومين تصريح شده كه: « افضل الجهاد كلمة عدل عند امام جائر ». (3) يعنى بافضيلت ترين جهادها، اين است كه انسان در مقابل پيشواى ستمگر دم از عدل بزند. همين جمله كوتاه حماسه هاى زيادى در دنياى اسلام آفريده كه نمونه كامل و بارز آن قيام حضرت امام حسين (عليه السلام) در برابر يزيد و نظام مستقر و حاكم موجود بود. اين قيام سرنوشت ساز و تاريخى شيعه مستند به اين نظريه انقلابى است كه هر مسلمانى كه تحت حكومت رژيم متخاصم با اسلام بسر مى برد، هر وقت كه فرصت مناسب دست مى دهد، بايد براى برانداختن آن، مبارزه و قيام كند.
تحقق حاكميت قوانين الهى مستلزم حركت، جنبش، تلاش، جهاد، مبارزه و ايثار است و مصداق عينى اين تلاش را در سيره پيامبر (صلى الله عليه وآله) و ائمه معصومين (عليهم السلام) مى بينيم (4) كه عمرى را در تلاش و مبارزه و جهاد و تحريم حكام گذراندند و به عنوان بخشى از عقايد و بينش اسلامى، اسوه حسنه امت شدند. بر همين اساس است كه قرآن از مؤمنان مى خواهد كه از سرمشق والا يا «اسوه حسنه» رسول خدا (صلى الله عليه وآله) پيروى كنند. (5) از آنجا كه توفيق اصلى پيامبر در ايجاد حكومتى بر مبناى تعاليم اسلام بوده، پس مسلمانان هم وظيفه دارند از سرمشق او در اين زمينه پيروى كنند.
1. در قرآن متجاوز از 250 آيه در زمينه مبارزه با ظلم و ستم آمده است. ر. ش. به: عميد زنجانى، همان، ص 68 ـ 69. 2. همان، ص 63. 3. مرتضى مطهرى، پيشين، ص 44. 4. ر. ش. به : همان، ص 105 ـ 109. 5. قرآن كريم، سوره احزاب، آيه 21.