از نگاه نراقى، حكومت به دو قسم زير تقسيم مى شود:
1. حكومت حق و مشروع.
2. حكومت باطل و نامشروع، كه از آن به عنوان حكومت ستم ياد مى شود.
ملاك تقسيم همان است كه در بحث «حكومت و مشروعيت» آورديم. كسانى كه از سوى خداوند اجازه حكومت داشته باشند همانند پيامبر اسلام و امامان معصوم در روزگار حضور و نايبان خاص و عام آن بزرگواران، حكومت آنان حق و مشروع است. به غير از افراد يادشده، هر فرد ديگرى حكومت را به دست گيرد، نامشروع است و حكومت ستم به شمار مى آيد. در فرهنگ شيعه، حكومت شاهان و حاكمان ستم، محكوم و غيرمشروع است. نه تنها پيروى و همكارى با آنها واجب نيست كه حرام است، مگر در اوضاع و مقاطع خاصى از زمان و به انگيزه دستيابى به اهداف بلند و مصالح عاليه اسلام كه در اين مقال بدان خواهيم پرداخت. بيشتر اهل سنت، هر حاكمى را مصداق «اولى الامر» (1) مى دانند و پيروى از او را به حكم اين آيه واجب مى دانند. (2) اما شيعيان هر حاكمى را مصداق اولى الامر نمى شناسند. شيعه، كسانى كه بدون مجوّز شرعى حكومت را در دست گرفته اند، طاغوت و نامشروع و حكومت ستم مى داند و از هر گونه كمك و مساعدت و تقويت دولت آنان، نهى مى كند. نراقى در اين زمينه، روايات بسيارى را در آثار خود از جمله در كتاب مستندالشيعه و معراج السعاده آورده است. به عنوان نمونه به برخى از آنها اشاره مى كنيم:
در روايتى از پيامبر اسلام(ص) تراشيدن قلم و آماده ساختن دوات و ابزار تحرير براى حكومت هاى ظالم و نامشروع، مصداق كمك به ظلم دانسته شده است:
«إذا كان يوم القيامة نادى منادٍ أين أعوان الظلمه، و مَن لاق لهم دواة، أوربط لهم كيساً، أو مدّ لهم مدّة قلم، فاحْشروهم معهم؛ (3) در روز قيامت منادى ندا كند: كجايند كمك كنندگان به ستمگران و كسانى كه براى ستمگران، دوات آماده مى ساختند يا كيسه اى مى بستند و يا قلم به جوهر مى زدند! همه را با آنان محشوركنيد».