(س 742) اگر شخصى زمينى بخرد تا در آينده در آن خانه اى بسازد، چنانچه فعلاً نتواند ساختمان را بسازد و چند سال بگذرد. آيا آن زمين متعلّق خمس است يا خير؟ ج ـ خمس ندارد. 7/3/74
(س 743) اين جانب براى ساختن خانه، چند ماشين آجر خريدم، ولى در حين ساختن خانه به خاطر قرض و مشكلات ديگر نتوانستم خانه را تكميل كنم. آيا اين مصالح مشمول خمس مى شود يا خير؟ ج ـ مصالح تهيّه شده براى خانه مسكونى، خمس ندارد، هر چند چندين سال هم مصرف نشود. 16/2/72
(س 744) شخصى خانه اى را با قرض ساخته و مدتى در آن زندگى كرده است; امّا به علّت نداشتن شغل و نياز به سرمايه جهت كسب، خانه را فروخته و اكنون خود، مستأجر است و با پول خانه قرضهاى خود را ادا كرده و با مقدارى از آن، ماشين و اثاث منزل خريده و مابقى را سرمايه كسب قرار داده است، بفرماييد خمس به چه مقدار از مال او تعلّق مى گيرد؟ ج ـ به چيزى از پولِ مثلِ خانه فروشى كه مئونه بوده، تا خانه تهيّه نشده، خمس تعلّق نمى گيرد، حتّى به آنها كه سرمايه شده است. آرى، سود حاصل از آن، جزو درآمد كسبى و ارباح مكاسب است. 3/2/75
(س 745) بنده معلّم هستم و مقدارى از حقوق خود را به منظور تهيّه خانه و لوازم مورد نياز زندگى، پس انداز مى كنم. آيا به اين پول، خمس تعلّق مى گيرد؟ اجناسى كه براى ازدواج تهيّه مى كنم و در طول سال مورد استفاده نيست، چطور؟ ج ـ اين گونه پولها كه براى تهيّه خانه و لوازم آن، به طور جبر و الزام كنار گذاشته مى شود، ظاهراً متعلّق خمس نيست و در حكم مئونه است. 23/2/74
(س 746) مبلغ يك ميليون تومان پولِ پيش به عنوان قرض الحسنه در اختيار صاحبخانه ام گذاشته ام تا ماهيانه اجاره كمترى براى خانه پرداخت كنم، آيا اين پول خمس دارد يا خير؟ ج ـ پولى كه به عنوان قرض الحسنه به صاحبخانه داده شده، و صاحبخانه هم آن را گرفته تا اجاره كمترى بگيرد، پولِ داده شده چون مئونه مستأجر است، خمس ندارد، مگر زمانى كه از مئونه و مورد احتياج بودن خارج شود و مازاد بر مئونه سال باشد كه در اين فرض به آن، خمس تعلّق مى گيرد. 15/4/74
(س 747) اگر قيمت خانه مسكونى از زمان خريد بالا برود، آيا به زيادى قيمت، خمس تعلّق مى گيرد يا خير؟ ج ـ قبل از فروش، جزو درآمد و متعلّقِ خمس نيست، ليكن بعد از فروش، اگر براى مئونه مصرف نشود، يا مورد احتياج براى مئونه نباشد، جزو ارباح مكاسب و مورد تعلّق خمس است. 15/4/74
(س 748) اين جانب كارمند هستم و فعلاً در خانه پدرم كه قسمتى از آن را به من داده است، زندگى مى كنم، و از طرف اداره مربوط هم زمين گرفته و با استفاده از وام بانكى، آن را ساخته ام. با توجه به اينكه در حال حاضر، بابت اين خانه، به بانك مقروض هستم، آيا به اين خانه خمس تعلّق مى گيرد؟ ج ـ با توجه به اينكه ساكن قسمتى از خانه پدرى هستيد كه مالكِ آن مى باشيد، چنانچه احتياج شما به مسكن، با آن بر طرف مى شود، خانه اى كه آن را ساخته ايد مازاد بر مئونه است; و آن مقدارى كه براى خانه هزينه كرده ايد و اقساطى كه پرداخت شده، خمس دارد. 6/4/71
(س 749) كسى كه چند ماه از سال در شهر و چند ماه ديگر نيز در روستا زندگى مى كند، اگر يك خانه در شهر و خانه اى ديگر در روستا بخرد، آيا به آنها خمس تعلّق مى گيرد؟ ج ـ اگر در شأن و مورد نياز او باشد، به گونه اى كه با خانه رهنى و اجاره اى نمى تواند زندگى كند، خمس ندارد. 20/3/76
(س 750) اگر خانه ام را بفروشم و از پول آن دو باب مغازه خريدارى كنم تا آنها را اجاره داده و با پول اجاره آنها، منزلى را جهت سكونت اجاره نمايم و مابقى درآمد حاصل از اجاره مغازه ها را صرف تأمين زندگى نمايم. آيا اين مغازه ها سرمايه كسب محسوب مى شود و مشمول خمس است؟ ج ـ اگر خانه مسكونى باشد، به پول آنْ كه براى خريد مغازه و سرمايه مصرف مى شود، به نظر اين جانب، خمس تعلّق نمى گيرد، مگر بعد از صاحب خانه شدن; و اگر خانه اضافه باشد، به پولش به عنوان مازاد بر مئونه و سرمايه، خمس تعلّق مى گيرد. 12/4/76