82 شماره سند سفارت آمريكا - كابل 72265 از: وزارت امور خارجه - واشنگتن دى.

سى به: 25 ژوئي،3 - 197 مرداد 8531 تاريخ:

انگيزههاى احتمالى در پشت تصميم شوروى جهت مذاكره براى حل كشمكش هاى داخلى افغانستان

سند شماره: 82 سرى تاريخ: 25 ژوئي،3 - 197 مرداد 8531 از: سفارت آمريكا - كابل 72265 به: وزارت امور خارجه - واشنگتن دى.

سى.

جهت اطلاع سفارتخانه هاى آمريكا در آنكارا، برلين، اسلام آباد، لندن، مسكو، دهلى نو، تهران.

موضوع: انگيزههاى احتمالى در پشت تصميم شوروى براى تبليغات در مورد تلاشهائى جهت مذاكره براى حل كشمكش هاى داخلى جمهورى دمكراتيك افغانستان.

1- تمام متن خيلى محرمانه است.

2- خلاصه: تصميم شوروى براى مطلع ساختن ايالات متحده و تعدادى از هيئت هاى نمايندگى ديگر در اينجا، مستقيا" بوسيله واسيلى سافرونچك وزير مختار شوروى و غير مستقيم بوسيله هرمان شويساو سفير جمهورى دمكراتيك آلمان، احتمالا" در ابتدا از يك تمايل جهت حفظ منافع مهم شوروى در افغانستان ناشى شده بود و در عين حال بطور همزمان بر تلاشهاى مسكو جهت پيدا كردن يك راه حل سياسى براى مشكلات فزاينده داخلى اين رژيم انقلابى تاعكيد مى نمايد.مسكو احتمالا" فكر مى كند كه با انجام اينكار به هرگونه سياستى كه در آينده ممكن است دنبال كند مشروعيت بخشيده است و همچنين موقعيتى براى منحرف ساختن هرگونه انتقاد خارجى نشئت گرفته از هرگونه اقدامى كه شورويها احتمالا" تصميم به ضرورى بودن انجام آن خواهند گرفت، ايجاد مى نمايد.

3- بيشتر ناظران در اينجا فكر مى كنند كه يك تلاش در آخرين لحظه براى ترتيب دادن يك راه حل سياسى جهت كشمكش جارى محكوم به شكست است، زيرا پائين ترين درجه آن كه بركنارى عامل اصلى يعنى حفيظ الله امين نخست وزير باشد ممكن است غير قابل حصول باشد.

با اين وجود تلاشهاى سافرونچك كه هنوز ممكن است در جريان باشد حداقل زمينه را براى ادعاى آتى شوروى مبنى بر اين كه مسكو آنچه در توانش بود براى مذاكره در مورد يك راه حل صلح آميز درباره كشمكش داخلى افغانستان انجام داد، بوجود مى آورد و قدمهاى بعدى از طرف يك قدرت بزرگ جهت نياز به حفاظت از چيزى كه آنرا منافع مشروع و مهم خود مى داند، توجيه مى شود.

4- ما پيش بينى نمى كنيم كه ماعموريت سافرونچك با موفقيت چشمگير روبرو شود و درنتيجه آن نقش قوى شوروى كه اكنون ممكن است در اينجا در زمينه نظامى به چشم بخورد، احتمالا" به نقطه برجسته قسمت پايانى اين نمايش درام خواهد رسيد.

پايان خلاصه.

5- انگيزه اوليه براى تصميم شورويها جهت مطلع ساختن ما و چند سفارتخانه ديگر در اينجا " ما آگاه شده ايم كه با اطريشى ها، بنگلادشى ها، فرانسوى ها، هندى ها و پاكستانى ها نيز تماس گرفته شده است " ، مستقيما" بوسيله واسيلى سافرونچك و غيرمستقيم توسط شويساو سفير كبير جمهورى دمكراتيك آلمان نسبت به " " مذاكرات " " مسكو با افغانها جهت بوجود آوردن يك " " پايگاه سياسى وسيع تر " " براى اين رژيم و شايد جرح و تعديلى ظاهرى در تركيب رهبريت جمهورى دموكراتيك افغانستان ، احتمالا" تمايلى به " " مشروعيت بخشيدن " " به هرگونه اقدامات و سياست هاى آتى كه شورويها ممكن است در جهت افغانستان دنبال نمايند، بوده است.

با تاكيد بر نگرانى هاى قابل توجيه مسكو در مورد تحولات در كشورى كه با جمهورى هاى بسيار مهم آسياى مركزى همسايه است و با تاكيد بر نياز مسكوبه حمايت از يك حزب " " برادر " " ، " شايد ديگر احزاب " " برادر " " دنيا سوالاتى درباره عمق تعهد شوروى مطرح نمايند و به جنبش سوسياليستى بپيوندند " روسها اين قضيه را مطرح مى نمايند كه منافع آنان در افغانستان شايد خيلى حياتى نباشد ولى مهم مى باشد واين كه آنان " " حق " " يك قدرت بزرگ را دارند كه هر گونه اقدامى كه براى حفاظت از اين منافع لازم باشد، انجام دهند.

" مسايلى كه شايد حداقل تا كنون از طرف سافرونچك و شويساو گفته نشده باشد، تمايلات كمتر نوع دوستانه ئ مسكو به حفاظت از سرمايه گذارى قابل ملاحظه منابع خود در اين كشور و يك خواست قابل درك براى اجتناب از نتايج خجالت آور بعدى در صحنه بين المللى مى باشد كه سقوط جمهورى دموكراتيك افغانستان به دنبال خواهد داشت " .در عين حال شورويها با " " تبليغات " " وسيع از تلاشهاى گزارش شده خود براى يافتن يك راه حل سياسى براى كشاكش داخلى در اينجا، شايد زمينه را نيز براى اين ادعا آماده مى كنند كه مسكوواقعا" طالب يك راه حل صلح آميز در مورد مشكلات مداوم مى باشد و تلاش قابل ملاحظه اى به خرج مى دهد " وريسك هاى سياسى مهم نيز مى كند " تا از بدتر شدن بيشتر وضعيت جمهورى دموكراتيك افغانستان جلوگيرى به عمل آورد.

6- در صورتى كه تلاشهاى سافرونچك براى رسيدن به يك راه حل سياسى منجر به شكست شود، اين تماس نسبتا" آشكار شوروى با ماو نمايندگان همسايه هاى منطقه اى افغانستان مى تواند به خوبى بر هر گونه مخالفت با حضور افزايش يافته شوروى در اين كشور پيشى بگيرد.

در زمينه روابط ايالات متحده - شوروى ما احتمال مى دهيم كه كم اهميت ترين نگرانى هاى شوروى تمايل جهت اجتناب از ايجاد جرقه ئ يك عكس العمل منفى در ايالات متحده در زمان مذاكرات سالت 2 باشد.

7- ما ترديد كمى داريم كه مسكو واقعا" مايل است يك راه حل سياسى بيابد كه آينده يك رژيم پا بر جا و امن ماركسيستى را در كابل تضمين نمايد.

در هر حال زمان براى چنين تلاشى كم است و مى تواند چنين باشد كه سافرونچك به يك " " ماعموريت غير ممكن " " اعزام شده كه وظيفه ئ كمى بيش از يك تلاش در آخرين لحظه براى متقاعد كردن خلقى ها جهت انجام كارى به منظور آرام كردن كشورشان مى باشد.

بيشتر ناظرين، ظاهرا" من جمله شورويها معتقد هستند كه حداقل كار لازم براى خنثى كردن مخالفين بطور موئثر، بر كنارى حفيظالله امين نخست وزير مى باشد، احتمالى كه همين ناظرين حصول آن را خيلى مشكل مى دانند.بنابراين در غياب مرگ امين " داوطلبانه يا بصورت ديگر " هدف سافرونچك مى دانند.بنابراين در غياب مرگ امين " داوطلبانه يا بصورت ديگر " هدف سافرونچك احتمالا" غير قابل حصول مى باشد.

8- شورويها احتمالا" از بيهودگى واقعى كار سافرونچك آگاه بودند " با اين فرض كه مسكو تمايلى به بازگشت به دوران استالينى و از ميان بر داشتن امين به وسيله خودشان ندارد " ولى بدلايلى كه در بالا اقامه شده بايستى قبل از برداشتن هر قدم ديگرى به وسيله شورويها جهت مستحكم نمودن رژيم جمهورى دمكراتيك افغانستان به ميزان قابل توجهى روى تلاشهاى " " مذاكراتى " " او تبليغات مى شد.

شورويها ممكن است احساس نموده باشند كه اگر امكان داشت امين ترغيب به قبول " " تبعيد " " محترمانه بشود.

اين كار شايد در يك خانه ييلاقى خارج از تاشكند، خيلى بهتر مى شد.

در غير اينصورت مسكو به هر ترتيب براى " " تضمين " " بقاى انقلاب افغانستان با هر گونه حمايتى كه لازم باشد به جلو خواهد رفت.

در نتيجه هر گونه حمايت فزاينده اى " از طريق زمينه اى كه هم اكنون با ما و همسايگان منطقه اى افغانستان مهيا شده است " در صحنه بين المللى " " مورد قبول " " خواهد بود، زيرا به حفاظت از منافع مهم و مشروع شوروى كمك خواهد كرد.

مسئوليتى كه نمى توان انتظار داشت هيچ دولتى در مسكو از زير بار آن شانه خالى كند.

9- البته مى توان استدلال نمود كه شورويها چنانچه كمك هايشاناز طرف امين رد شود مى توانند تصميم بگيرند كه از همكارى بيشتر خوددارى نمايند و جمهورى دمكراتيك افغانستان را در مقابل خطر شورشيان قرار دهند.

ما جدا"ترديد داريم كه چنين احتمالى امكان پذير باشد نه فقط به اين خاطر كه اتحاد شوروى واقعا" منافعش درافغانستان در خطر است ،بلكه همچنين به اين خاطر كه اطلاعات جديد در اينجا به يك درگيرى حرفه اى شوروى در انجام واقعى عمليات فزاينده نظامى ضد شورشى دلالت مى كند ،تحولى كه به رها ساختن قريب الوقوع جمهورى دمكراتيك افغانستان اشاره نمى كند.

10 - موقعيت فعلى " " ماعموريت صلح " " سافرونچك نامعلوم است.

خود سافرونچك در چند روز گذشته به خاطر " " دل درد " " در انظار ظاهر نشده ولى معلوم نيست كه آيا اين جريان اشاره اى به يك دوره انبار گردانى دارد يا نه.

شويساو به توجيه سفارتخانه هاى خارجى درباره فعاليتهاى سافرونچك ادامه مى دهد.

بر اساس اشاراتى در سخنرانى هاى عمومى و درخواستهاى شويساو و از طريق مراجعه ئ دوره اى ما عملا" مطمئن هستيم كه اطلاعات درباره فعاليت هاى سافرونچك مدتها پيش به گوش امين رسيده است و ما نمى توانيم اين امكان را رد كنيم كه سافرونچك موضوع بركنارى امين را قبلا" با خود نخست وزير مطرح كرده است.

با اين وجود نظارت مستمر تركى - امين و فعاليت مداوم شويساو اشاره بر اين دارد كه كار سافرونچك هنوز دوره اش را طى نكرده است و هنوز ممكن است تحولات بيشترى روى دهد.

اين حقيقت كه سافرونچك و شويساو هنوز بوسيله امين مورد حمله قرار نگرفته اند اشاره بر اين دارد كه فشار شوروى ممكن است سخت يا حتى خصمانه نباشد ولى " " مذاكرات " " ، حقيقتا"، تلاشهاى واقعى براى پيدا كردن پاسخ هاى مناسب مى باشد.

11- بنابراين صحنه پايانى اين نمايش را احتمالا" بايستى ديد.به هر تقدير ما پيش بينى مى كنيم كه درنتيجه عدم رضايت امين نقش بالا گرفته شوروى احتمالا"پديدار شود و مسكو به اين نتيجه مى رسد كه موارد انتخاب آنان شديدا" محدود است و حتى يك رژيم كنترل شده توسط امين از رژيمى كه بوسيله " " ملاهاى ديوانه " " اداره مى شود، ارجح است.

آمستوتز