شواهد نشان مىدهد كه دخل و تصرّف در مكاتبات و جلوگيرى از ارسال نامهها و حتّى سرقت كيسههاى پستى متداول بود.
در تحقيقى بر روى اسناد خطّى نامههايى كه در صدر مشروطه از ايران به مراجع آن روز نجف نوشته شده، اين نتيجه به دست آمد كه غالب نامههايى كه از طرف مخالفان مشروطه به مراجع نجف ارسال شد، به وسيله پست رسمى فرستاده نشده بود.(65)
در سال 1287 قمرى مسيو نوز بلژيكى، وزير گمرك، پست و ضرابخانه در ايران بود.(66) پس از بازگشت مظفّرالدّين شاه از سفر دوم اروپا، نوز تعرفه گمركى را آماده كرد. اين تعرفه، به زيان ايران تمام مىشد؛ به طورى كه براى واردات كالاهاى روسى، بدهى كم، و براى كالاهايى كه از ايران به روس مىرفت، بدهى زياد تعلّق مىگرفت. اين تعرفهها و رفتارهاى ديگر بلژيكيان و نوز، مردم را سخت مىآزرد؛ امّا نوز با رفتارهاى گوناگون به استهزا و توهين عالمان اقدام مىكرد تا جايى كه تصويرى از وى و ديگر بلژيكيان كه با زنان فرنگى بودند و در آن، نوز لباس روحانيان را به تن كرده بود، در جامعه منتشر و سبب شد عالمان و مردم به افشاى تفكّرات استعمارى آنان اقدام كنند.(67) شيخ رضا دهخوارقانى، از وكيلان استقلالطلب و ضدّاستعمار آذربايجان در دوره دوم مجلس شوراى ملّى مىگويد:
سيم تلگرافخانه در دست آدمهاى خودشان است.(68)
اين شواهد و نكات تاريخى، يك پرسش را براى محقق مطرح مىكند، و آن اين كه چرا منوّرالفكران و برخى وكلاى مجلس در دورههاى گوناگون، داورى عالمان نجف (از جمله آخوند خراسانى) را كه از طريق تلگراف صورت مىگرفت، بيشتر در جامعه منتشر مىكردند و از آن بهره مىبردند و حتّى از عالمانى كه به ايران نيامدند، ستايش مىكردند؛ امّا درباره عالمان ديگر، به انواع تهمتها روى مىآوردند؛ براى نمونه، ملكزاده،(69) عالمان نجف را كه در ايران حضور نداشتند، بزرگان روحانى و عالمان حقيقى برشمرده، مىنويسد:
اين علماى حقيقى و رهبران واقعى اسلام براى انجام وظيفه مقدّسى كه عهدهدار بودند، از توقف در ايران و آلوده شدن به دستگاه رياست جسمانى اجتناب كردند و در كنف آستانه مقدّسه ائمّه اطهار عمر پرافتخار خود را به پايان رسانيدند.(70) تمام اين جوسازىهايى كه در جامعه از سوى غربزدگان پىگيرى مىشد، به اين سبب بود كه خودشان قادر بودند با دخالت در صندوقهاى پستى و سندسازىها و جعل اسناد، حقايق و واقعيات رخدادهاى آن عصر را تغيير داده، از دورى مسافت ايران و نجف فراوان بهره ببرند.
اين تبليغات از متن تلگرافها در حالى است كه عالمان ديگرى همانند شيخ فضلاللّه را كه در متن درگيرىها در ايران حضور داشتهاند، مستبد معرّفى كرده، ايشان را در مقابل عالمان نجف قرار مىدهند؛(71) در حالى كه شيخ فضلاللّه، همان چيزى را مىگفت كه عالمان نجف مىگفتهاند و با آنها اختلافى نداشته است؛ بنابراين از يك سو استعمار، و از سوى ديگر غربزدگان، به وسيله وسايل ارتباطى از جمله پست و تلگراف، در جلوگيرى از انديشه مشروطه مشروعه در تاريخ مشروطه ايران نقش فراوانى داشتند. آنها با نظريّه شيخ فضلاللّه مخالفت كردند و فضاى سياسى ـ اجتماعى مورد نظر شيخ را دگرگون ساخته، جامعه را به سمت آنچه دلخواه بيگانگان بود، تغيير دادند.